Η δυσκαμψία και η μειωμένη κινητικότητα (ROM) είναι οι πιο συχνές κλινικές οντότητες μετά τον πόνο.
Μπορεί η διάταση να αποτελέσει έναν τρόπο αύξησης την τροχιάς της κίνησης υπό προϋποθέσεις;
Τι είναι η διάταση;
Ως διάταση μπορούμε να ορίσουμε οποιαδήποτε κινητική πρόθεση, συμπεριφορά ή τεχνική ενός ατόμου με σκοπό να αποκαταστήσει, να αυξήσει ή να διατηρήσει μια συγκεκριμένη τροχιά κίνησης.
Όλα τα παραπάνω μπορεί να εκφραστούν με παθητική ή ενεργητική διάταση είτε με τη μορφή άσκησης είτε με τη μορφή υποβοηθούμενης/παθητικής κίνησης από άλλο άτομο.
Μπορούμε να πούμε πως η διάταση είναι ένας τρόπος αύξησης της ROM, ωστόσο δεν είναι ο μοναδικός καθώς η κινητικότητα μπορεί να βελτιωθεί με ένα πλήθος διαθέσιμων τεχνικών (mobilization, manipulation, fascia management κλπ).
Μορφές διάτασης – Αθλητική, θεραπευτική και αναζωογονητική διάταση
Η διάταση ως ‘’κινητική συμπεριφορά’’ μπορεί να παρατηρηθεί σε αρκετές εκφάνσεις της καθημερινότητας.
Έτσι μπορούμε να τη συναντήσουμε σε αθλητές ως κομμάτι προθέρμανσης, ως μέσο πρόληψης τραυματισμού, ως κομμάτι αποθεραπείας ή ως τεχνική αύξησης της αθλητικής απόδοσης.
Είναι ευρέως διαδεδομένη σε εξειδικευμένους επαγγελματίες όπως επαγγελματίες αθλητές ή προπονητές yoga όπου η αυξημένη κινητικότητα των αρθρώσεων και η ελαστικότητα είναι προϋπόθεση για καλές επιδόσεις.
Η διάταση όμως μπορεί να έχει αναζωογονητικές επιδράσεις ως μέρος μιας γενικότερης πρακτικής πνευματικής αφύπνισης, επαφής με το σώμα και σωματικής αυτογνωσίας.
Σε αρκετές τεχνικές όπως pilates, yoga, tai chi κλπ η διάταση καταλαμβάνει σημαντικό μέρος της συνεδρίας ως κομμάτι μιας γενικότερης ευεξίας και γνωριμίας με το σώμα και τα όρια του.
Τέλος, στο κομμάτι που αφορά τους θεραπευτές (ιατρούς, φυσικοθεραπευτές, κινησιοθεραπευτές, manual therapists κλπ) η διάταση χρησιμοποιείται στοχευμένα με βάση συγκεκριμένες τεχνικές, βασισμένες στην εμβιομηχανική και τον κλινικό συλλογισμό, ώστε ο ασθενής να αποκαταστήσει ένα κομμάτι της απολεσθείσας κινητικότητας.
Αρκετές φορές μάλιστα οι διατάσεις έχουν ως αποτελέσμα και την μείωση ή την πλήρη εξάλειψη του πόνου.
Και οι 3 μορφές διάτασης βασίζονται στο ίδιο βιολογικό και ανατομο-φυσιολογικό μοντέλο που προκαλεί αυτή την αύξηση της ROM.
Οι διαφορές τους εντοπίζονται στον τελικό στόχο και στις τεχνικές που χρησιμοποιούνται τελικά.
Είναι η διάταση μια απαραίτητη διαδικασία σε υγιή άτομα ώστε να διατηρήσουν την φυσιολογική κινητικότητα;
Στη φύση φαίνεται πως μόνο το ανθρώπινο είδος εκτελεί στοχευμένες ρουτίνες διάτασης.
Στα ζώα, όπως και στους ανθρώπους, υπάρχουν στιγμές (ιδιαίτερα το πρωί ή μετά από παρατεταμένη ακινησία) που το σώμα εκτελεί γενικευμένες διατατικές κινήσεις.
Ωστόσο αυτές οι κινήσεις είναι πολύ σύντομες ώστε να έχουν διατατικό αποτέλεσμα ιδιαίτερα πάνω στους μυς.
Αυτές οι κινήσεις συνοδεύονται πολλές φορές και από χασμουρητό και συνδέονται πιο πολύ με ψυχολογικούς λόγους παρά με ανάγκη για αύξηση της ROM.
Μια φυσιολογική καθημερινότητα περιλαμβάνει ένα μεγάλο πλήθος κινήσεων και δραστηριοτήτων που διατηρούν την κινητικότητα στα επίπεδα που πρέπει, οπότε θα λέγαμε πως για λόγους κινησιολογίας η διάταση σε φυσιολογικά άτομα δεν είναι απαραίτητη.
Πότε είναι απαραίτητη η διάταση;
Όπως αναφέραμε και πιο πάνω η διάταση μπορεί να φανεί ιδιαίτερα χρήσιμη για αθλητικούς, θεραπευτικούς ή σε διαδικασίες προσωπικής βελτίωσης.
Συυγκεκριμένα μπορούμε να συνοψίσουμε στην παρακάτω εικόνα τα οφέλη ανα κατηγορία
Υπάρχουν εργαλεία υποβοήθησης ώστε να πραγματοποιείται η διάταση;
Αν και η σημασία της διάτασης για αθλητές, προπονητές και θεραπευτές έχει αναδειχθεί την τελευταία 15ετία, υπάρχουν πλέον τόσο ενημερωμένα βιβλία όσο και εργαλεία διάτασης και αυτοδιάτασης. Αυτά είναι :
1)Βιβλίο για Θεραπευτική διάταση – Therapeutic Stretching
2)Amila yoga stretching band
3)Theraband stretch strap
4)Foam rollers
Μοροχλιάδης Στέφανος
Φυσικοθεραπευτής PT,MT,RFL, Formthotics specialist
