Το παρόν σύγγραμμα αποτελεί μια πολυδιάστατη προσέγγιση στην επιστήμη της Εργονομίας και της Επαγγελματικής Εμβιομηχανικής. Συνδυάζοντας πληροφορίες και μεθοδολογίες από διάφορες ειδικότητες, το βιβλίο εστιάζει στον άνθρωπο με στόχο την προαγωγή και διατήρηση της υγείας του, τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του και την αύξηση της παραγωγικότητάς του στον εργασιακό χώρο με ασφάλεια.

Στην αρχή, παρουσιάζεται η επιστήμη της Εργονομίας και της Επαγγελματικής Εμβιομηχανικής ως το βασικό πεδίο ανάλυσης των συστημικών καταπονήσεων του εργαζόμενου. Μέσω μιας ακολουθίας μεθόδων καταγραφής και τεχνικών σχεδιασμού και παρέμβασης, το βιβλίο προτείνει καλές πρακτικές για διάφορες εργασιακές δραστηριότητες και συνθήκες.

Στη συνέχεια, αναλύεται ο άνθρωπος-εργαζόμενος ως φυσιολογική μονάδα. Παρουσιάζονται οι μηχανισμοί παραγωγής ενέργειας για το επιτελούμενο έργο, οι συνθήκες κόπωσης και η διαχείρισή της, καθώς και η αλληλεπίδραση του εργαζόμενου με ψυχοκοινωνικούς παράγοντες του περιβάλλοντος εργασίας.

Επιπλέον, εξετάζονται οι βασικοί νευροβιολογικοί μηχανισμοί που ενεργοποιούνται κατά την αλληλεπίδραση του ατόμου με το εργασιακό περιβάλλον και την ουδό απόδοσης του. Τέλος, παρουσιάζονται τρόποι κατανόησης των παραγόντων κινδύνου στον εργασιακό χώρο, καθώς και μέθοδοι ανάλυσης και διαχείρισής τους.

Με την ολοκλήρωση της ανάγνωσης και της μελέτης αυτού του βιβλίου, ο αναγνώστης θα μπορεί να προσεγγίζει πιο ρεαλιστικά και ολιστικά τον άνθρωπο-εργαζόμενο στον χώρο δραστηριοποίησής του. Θα είναι σε θέση να διαβλέπει, να αξιολογεί, να σχεδιάζει και να προτείνει παρεμβάσεις και ορθές πρακτικές με γνώμονα την υγεία και την ασφάλεια του ατόμου.

Ιδανικό για: Φοιτητές, επαγγελματίες υγείας, φυσικοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, επαγγελματίες εργονομίας, ερευνητές και όσους ενδιαφέρονται για την προαγωγή της υγείας και της ασφάλειας στον εργασιακό χώρο.

MEΡΟΣ Α

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΡΓΟΝΟΜΙΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΕΡΓΟΝΟΜΙΑΣ …………………..3

ΣΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΕΡΓΟΝΟΜΙΑΣ ………………..3

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ……………………….4

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ……….4

ΦΥΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ …………………………………….5

Στάση του σώματος ……………………………………………5

Δύναμη ……………………………………………………………..7

Ταχύτητα και επανάληψη ……………………………………7

Διάρκεια ……………………………………………………………8

Χρόνος ανάπαυσης ……………………………………………8

Βαριά δυναμική προσπάθεια ………………………………8

Περιοδικές δονήσεις ………………………………………….8

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ  ………….8

Πίεση λόγω ζέστης ……………………………………………8

Πίεση λόγω ψύχους …………………………………………..9

Ολική σωματική δόνηση …………………………………….9

Φωτισμός  ………………………………………………………….9

Θόρυβος …………………………………………………………..9

Άλλοι επαγγελματικοί κίνδυνοι …………………………..9

ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΕΣ  ΜΕ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ (ΜΣΔΕ) …………..9

Work-related Musculoskeletal  Disorders (WMSDs) …………………………………………9

Τραυματισμοί που σχετίζονται  με την εργασία ………………………………………………10

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ……………………….11

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ  ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ  ………………………………………………..11

ΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ Η ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ   ……………………………………12

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΝΑΛΥΣΗ  ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ  ΕΡΓΑΣΙΑΣ  ……………………………………12

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΡΓΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ  ……………12

Μέθοδοι παθητικής παρατήρησης ……………………12

Μέθοδοι ενεργητικής παρατήρησης ………………..13

Συστήματα και μέθοδοι αξιολόγησης των  στάσεων του σώματος …………….14

Αξιολόγηση στάσεων του σώματος ………………….14

Ποιοτικά /ερμηνευτικά εργαλεία ……………………….16

Ποσοτικές μέθοδοι…………………………………………..16

Μεικτές μέθοδοι ………………………………………………19

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΑΝΘΡΩΠΟΜΕΤΡΙΑ ………….25

Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ……25

ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ………………………………………………………..26

ΣΩΜΑΤΟΤΥΠΟΣ: ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΑΤΑΞΗ …………………..26

ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΜΕΤΡΙΑΣ………….27

ΠΗΓΕΣ ΑΝΘΡΩΠΟΜΕΤΡΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ …………..28

ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΚΑΙ ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΕΣ ΚΑΤΑΝΟΜΕΣ – ΕΚΑΤΟΣΤΗΜΟΡΙΑ

(percentileS) ……………………………………………….28

ΜΕΘΟΔΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ ………………………………………….29

ΑΝΘΡΩΠΟΜΕΤΡΙΚΟΙ ΧΑΡΤΕΣ – ΚΑΜΠΥΛΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ………………………30

ΜΕΘΟΔΟΣ ΦΟΡΜΟΥΛΑΣ …………………………………….32

MEΡΟΣ Β

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ………………..35

ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ……………………..35

Η αερόβια ικανότητα, είναι ο βασικός δείκτης

φυσικής κατάστασης του εργαζόμενου ………….36

Η αναερόβια Ικανότητα …………………………………….37

Ο μεταβολικός ρυθμός και η ενέργεια που απαιτείται κατά την εργασία ……………………….37

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟΝ ΒΑΣΙΚΟ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΡΥΘΜΟ ……………………..37

ΠΩΣ ΕΚΤΙΜΑΜΕ ΤΟ ΥΓΙΕΣ ΣΩΜΑΤΙΚΟ ΒΑΡΟΣ; …….38

Ο ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΥ ΙΣΟΔΥΝΑΜΟΥ  (taSk Metabolic equivalent – ΜΕΤ) …………..38

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝ ΜΕ ΤΟΝ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΟ ΦΟΡΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ …………………………38

ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΜΕΣΗΣ ΚΑΙ ΥψΗΛΗΣ ΖΩΝΗΣ ΑΣΦΑΛΟΥΣ ΑΕΡΟΒΙΑΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ – ΚΑΙ

ΕΞΑΣΚΗΣΗΣ ……………………………………………………39

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΚΟΠΩΣΗ …….42

ΣΤΑΤΙΚΑ ΦΟΡΤΙΑ …………………………………………………42

ΜΥΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΚΑΙ ΕΡΓΟ ………………………………….42

Στατικό έργο (ή ισομετρικό ).  ……………………………43

Δυναμικό έργο (ή ισοτονικό ).  …………………………..43

ΜΥΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΚΑΙ ΑΝΤΟΧΗ ……………………………..43

Παράγοντες που επηρεάζουν την μυϊκή δύναμη  και αντοχή ………………………43

ΚΟΠΩΣΗ …………………………………………………………….44

Μονοτονία ή Ανιαρότητα ………………………………….44

Τύποι εργασιακού διαλλείματος:  ……………………..44

Μορφές κόπωσης …………………………………………….45

Κούραση …………………………………………………………46

Το σύνδρομο της εργασιακής εξουθένωσης “burnout” ………………………………….46

Το σύνδρομο της χρόνιας Κόπωσης –  ΜΕ / cFS (icD-10-cM code:G93.3)………………47

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΥΘΥΝΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΕΣ  …………………….48

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΚΑΙ ΚΟΠΩΣΗ ΚΑΙ ΟΡΘΕΣ  ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ………………………..48

MEΡΟΣ Γ

ΕΡΓΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΕΡΓΟΝΟΜΙΑ ΣΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ …………51

Η ΘΕΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ – ΟΡΘΙΑ ΣΤΑΣΗ  ……….51

Βαριά επαγγέλματα ή επαγγέλματα που απαιτούν πολλές κινήσεις………………….51

Τα κατάλληλα υποδήματα ………………………………..53

Η ΘΕΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ – ΚΑΘΙΣΤΗ ΣΤΑΣΗ  …..53

Ελαφριά εργασία ……………………………………………..53

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ΕΡΓΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗΣ Η/Υ

(Workstation) …………………….54

ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΘΕΣΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ  ……….54

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΝΑΚΥΠΤΟΥΝ ΑΠΟ ΤΗ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ ΘΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ  ..55

ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΘΕΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΑΣΦΑΛΟΥΣ ΧΡΗΣΗΣ……………………………55

ΟΜΣΣ & Κορμός / Αυχένας ……………………………….55

Κάτω άκρα / Πόδια ……………………………………………55

Βραχίονας / Πήχης / Χέρι ………………………………….55

Όραση …………………………………………………………….55

Περιβάλλον ……………………………………………………..55

ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΟΡΑΣΗ…56

ΕΡΓΟΝΟΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΕ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΤΗΛΕΡΓΑΣΙΑΣ  ……………………………..57

Πρακτικοί κανόνες πρόληψης μυοσκελετικών παθήσεων  κατά την τηλεργασία ……………….57

ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι  στην τηλεργασία ……….57

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΦΟΡΤΙΩΝ   ………………………59

Ανύψωση …………………………………………………………59

ΒΗΜΑΤΑ ΣΕ ΜΙΑ ΕΜΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΥψΩΣΗΣ ΦΟΡΤΙΟΥ ……………………………………..59

Πλαίσιο Αναφοράς …………………………………………..59

Δυνάμεις Βαρύτητας  ………………………………………59

Βαρυτικές Ροπές  …………………………………………….60

Μυϊκές Δυνάμεις και Ροπές ………………………………60

Ο ρόλος της ενδοκοιλιακής πίεσης  ………………….61

Ο σωστός τρόπος ανύψωσης……………………………61

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΥΨΗΛΑ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ………………………..63

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΧΕΙΡΙΣΤΗΡΙΩΝ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ ………65

Επιλογή εργαλείων χειρός  ………………………………66

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΚΑΡΠΙΑΙΟΥ ΣΩΛΗΝΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ …….67

ΑΝΑΤΟΜΙΚΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ……………………………….67

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ………………………………………………………….69

ΕΛΕΓΧΟΣ ……………………………………………………………69

Η κίνηση του χεριού έναντι της αντίστασης ………………………69

Μετάδοση δονήσεων  από το εργαλείο στο χέρι………………70

Παρατεινόμενη υπερβολική συγκράτηση του εργαλείου …………………………………………………….70

Αδέξια τοποθετήση του χεριού κατά την χρήση εργαλείου …………………..70

Επαναλαμβανόμενη κίνηση  του χεριού και των δαχτύλων …………………………71

Ανεπαρκής σχεδίαση  των εργαλείων χειρός ……………………………………71

Ιατρική επίβλεψη ……………………………………………..71

ΣΥΝΟψΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ………………………………71

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 ΕΡΓΟΝΟΜΙΑ ΣΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ – ΧΕΙΡΟΝΑΚΤΙΚΗ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ

ΑΣΘΕΝΩΝ – ΚΑΤΑΠΟΝΗΣΕΙΣ  ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ …………….73

ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΑ ΣΥΝΔΡΟΜΑ ΣΤΟΥΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ  (ΜΣΕΥ) – ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ………73

Γενικοί επιβαρυντικοί παράγοντες  ……………………74

Ειδικοί επιβαρυντικοί παράγοντες ……………………74

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΔΥΝΗΤΙΚΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΓΙΑ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΥΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ  ……….74

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΕΡΓΟΝΟΜΙΑΣ ……………………………75

Βασικές Εργονομικές Προτάσεις πριν την προσέγγιση του ασθενή …………………..75

ΒΟΗΘΗΤΙΚΑ ΜΕΣΑ …………………………….75

ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΕΡΙΕΧΟΝΤΑΙ ΣΕ ΕΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΥΓΕΙΑΣ  ………………….75

Ηγετική διαχείριση (συμμετοχή εργαζομένου): …75

Ανάλυση θέσης εργασίας: ………………………………..76

Ανάλυση αρχείων και ατυχημάτων ……………………76

Αποφυγή κινδύνων και έλεγχος ………………………..76

Ιατρική διαχείριση ……………………………………………76

Εκπαίδευση  …………………………………………………….76

Έλεγχος διαχείρισης ασθενή  ………………………….77

Κίνδυνοι πτώσεων ……………………………………………78

Αδέξιες στάσεις ………………………………………………78

ΒΑΡΔΙΕΣ ΚΑΙ ΚΙΡΚΑΔΙΟΣ ΡΥΘΜΟΣ ………………………78

Η αλληλεπίδραση μεταξύ του Τρόπου ζωής (lifestyle ) και του Κιρκάδιου ρυθμού μας  ………78

ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΕΣ ΚΑΤΑΠΟΝΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΧΕΙΡΟΥΡΓΩΝ …………………………………………………..81

MEΡΟΣ Δ

ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΡΓΟΝΟΜΙΑΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13 ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟ  Ή ΑΣΘΕΝΕΙΑ ……………..85

Τι χρειάζεται για την επιτυχή επιστροφή στην εργασία; ……………………………….85

Το τροποποιημένο πρόγραμμα εργασίας μπορεί να περιλαμβάνει: …………………….85

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14 ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΑ  ΜΕ ΤΗΝ ΕΡΓΟΝΟΜΙΑ  ……..90

Ο ΕΡΓΟΝΟΜΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΝΕΥΡΟΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ  …………………………….90

Η ΥΠΕΡΣΑΡΩΣΗ ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ  ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΣΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ  ………….91

MEΡΟΣ Ε

ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15 ΓΕΝΙΚΑ ………………………….96

ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΩΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ …96

ΒΑΣΙΚΟΙ ΝΟΗΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ………………………………….98

Μνήμη ……………………………………………………………..98

Προσοχή ……………………………………………………….102

ΣΚΑΡΙΦΗΜΑ ΤΗΣ «ΜΗΧΑΝΗΣ» ………………………….103

ΜΟΝΤΕΛΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ …………………………………107

ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ …………………………………………………107

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ …………….110

ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ………………………………………………………..110

Όραση ………………………………………………………….. 111

Ακοή ……………………………………………………………… 114

Οι υπόλοιπες αισθήσεις …………………………………. 117

ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΛΗψΗ ……………………………118

Εντοπισμός ……………………………………………………119

Οπτική αντίληψη ……………………………………………123

ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ …………………………………………………….130

ΛΗψΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ …………………………………………131

Κανονιστικά ……………………………………………………132

Υποκειμενικά  …………………………………………………135

Νατουραλιστικά …………………………………………….146

ΕΚΤΕΛΕΣΗ  ………………………………………………………148

Σχεδιασμός και επίλυση προβλημάτων ……………148

Νοητικό φορτίο ………………………………………………149

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 17 ΣΤΡΕΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ …………………..154

ΣΤΡΕΣ ………………………………………………………………154

Εισαγωγή ………………………………………………………154

Θεωρίες και μοντέλα ……………………………………..155

Παράγοντες και μηχανισμοί  του στρες ……………………158

Στρατηγικές μείωσης του στρες ……………………..160

ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ………………………………….162

Προσεγγίσεις και μοντέλα ανθρώπινου λάθους 164

Συμπεριφοριστική προσέγγιση ………………………165

Πλαισιακή – Εργονομική προσέγγιση ………………..166

Γνωστική προσέγγιση …………………………………….167

Κοινωνικο-τεχνική προσέγγιση ……………………….168

έλα 2ης γενιάς ……………………………………….169

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 18 ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ……………..170

Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ …………………….171

ΕΙΔΗ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ  ΚΙΝΔΥΝΟΥ ………………………173

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΜΕΓΕΘΥΝΣΗ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ …………174

ΜΟΝΤΕΛΟ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ – ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ……………176

ΝΟΗΤΙΚΕΣ ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ……………178

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ  180