Αυχενικό και αιτίες – 10 + 1 πράγματα που πρέπει να γνωρίζεις

Αυχενικό – Μια παθολογία με πολλές αιτιολογίες

Το αυχενικό σύνδρομο είναι μια έννοια που περιλαμβάνει μια σειρά από επώδυνα συμπτώματα τα οποία επηρεάζουν την ποιότητα ζωής των ασθενών.

Είναι μια κατάσταση στην οποία το συντριπτικό ποσοστό των ανθρώπων θα βιώσει έστω και για μια μικρή περίοδο στη ζωή του.

Ο σύγχρονος τρόπος ζωής επιτείνει τόσο τη συχνότητα όσο και την ένταση των συμπτωμάτων.

Ποια είναι όμως τα πιθανά αίτια στο αυχενικό;

1.Εκφυλισμός των ιστών και των ανατομικών δομών

Αυτός είναι ο πιο ‘’φυσιολογικός’’ λόγος της ύπαρξης αυχενικού προβλήματος.

Ο χρόνος φθείρει τα πάντα.

Πόσο μάλλον τις ανατομικές δομές μιας τόσο πολυχρησιμοποιούμενης άρθρωσης όπως ο αυχένας.

Η διαρκής στήριξη, προστασία και κίνηση ενός τόσο πολύτιμου οργανικού συνόλου, όπως είναι η κεφαλή, σίγουρα θα επιφέρει εκφυλιστικές αλλαγές στα μαλακά, συσταλτά μόρια αλλά και στις οστικές δομές της περιοχής.

Η δομή με τα περισσότερα προβλήματα στο αυχενικό είναι σαφώς η σπονδυλική στήλη και ειδικότερα ο μεσοσπονδύλιος δίσκος.

Ωστόσο πολλές φορές είναι διαφορετικής αιτιολογίας η εκφύλιση και αυτό παρατηρείται σε μεταβολικές ασθένειες όπως πχ η οστεοπόρωση ή η ρευματοειδής αρθρίτιδα.

2.Κακή στάση του σώματος στον ύπνο

Ο ύπνος είναι κάτι το οποίο ‘’βιώνουμε’’ 365 μέρες το χρόνο και για τουλάχιστον 5-7 ώρες ημερησίως.

Επομένως είναι απολύτως φυσιολογικό ο ύπνος να παιζει καθοριστικό ρόλο στο αυχενικό.

Είναι αρκετές οι φορές που κοιμόμαστε χωρίς πόνο και ξυπνάμε με ενοχλήσεις σε αυχένα, ώμους ή και με πονοκέφαλο.

Η θέση του σώματος και της κεφαλής στον ύπνο, ο αριθμός και το είδος μαξιλαριών καθώς και η σκληρότητα του στρώματος είναι καθοριστικά για την καλή υγεία του αυχένα.

Φυσικά ο αυχένας, όπως όλες οι ανατομικές δομές, έχει τεράστιες ανοχές στον πόνο και την ‘’κακοποίηση’’ και έτσι μπορεί για πολλά χρόνια να μην αντιλαμβανόμαστε τη λάθος θέση μας στον ύπνο.

Όμως όταν πλεόν κάποιος ιστός φτάσει στα όρια ανοχής αρχίζουν οι ενοχλήσεις, επώδυνα συμπτώματα ή νευρολογικά σημάδια όπως μουδιάσματα.

Εάν ο αυχένας αρχίσει να μας δείχνει σημάδια ενόχλησης τα οποία αγνοούμε, σύντομα θα φτάσουμε στο χρόνιο αυχενικό σύνδρομο.

3.Αυχενικός πόνος χωρίς ξεκάθαρη αιτιολογία

Κάποιες φορές μπορεί ο αυχενικός πόνος να μην μπορεί να αποδοθεί σε ένα ξεκάθαρο αίτιο.

Το αυχενικό στις περιπτώσεις αυτές συνήθως προκαλείται από μικροτραυματισμό σε κάποιο μυοτενόντιο σύνολο ή σε ένα μυίκό σπασμό, οπότε και σύντομα παρέρχεται ο πόνος και η ενόχληση.

Βέβαια καλό είναι να γίνεται μια διερέυνηση σχετικά με το ποια κίνηση μπορεί να προκάλεσε τον τραυματισμό, ώστε να αποφευθεί κάτι παρόμοιο μελλοντικά.

4.Άγχος και Στρές

Δυστυχώς ο σύγχρονος τρόπος ζωής θα σας έχει κάνει ήδη να αναγνωρίσετε τους παραπάνω 2 παράγοντες ως υπαρκτά στοιχεία στην καθημερινότητα σας.

Το άγχος προκαλεί μια μεγάλη διάσπαση προσοχής η οποία δεν μας αφήνει περιθώρια να παρατηρήσουμε τον εαυτό μας και να διορθώσουμε λανθασμένες εργονομικές στάσεις. Επίσης μας προκαλούν ανήσυχο ύπνο οπότε εμπίπτουμε στην αιτιολογία νο.2 που προαναφέραμε.

Το στρες από την άλλη προκαλεί έντονη μυϊκή σύσπαση άνευ πραγματικής αιτιολογίας.

Είναι χαρακτηριστική η εικόνα ενός στρεσαρισμένου ανθρώπου καθώς θα έχει χωρίς προφανή λόγο ανασηκωμένους τους ώμους διαρκώς.

Αυτή η διαρκής μυίκή σύσπαση προκαλεί μειωμένη κυκλοφορία αίματος, μυϊκούς τραυματισμούς, μυϊκή κόπωση στον αυχένα κάτι που μεταφράζεται σε υπέρμετρη επιβάρυνση της σπονδυλικής στήλης ώστε να κρατηθεί το κεφάλι στη θέση του.

Αυτή η χαρακτηριστική θέση των υπερυψωμένων ώμων οφείλεται σε ένα αρχέγονο ένστικτο επιβίωσης. Ο εγκέφαλος αντιλαμβάνεται το στρες σαν κατάσταση κινδύνου και ενεργοποιεί όλες τις μυικές ομάδες του αυχένα ώστε να είναι προστατευμένο το κεφάλι σε περίπτωση χτυπήματος.

5.Text neck – Ένα σύγχρονο σύνδρομο

Η εικόνα ανθρώπων (ακόμα και μικρών παιδιών) με σκυμμένο κεφάλι μπροστά σε μια οθόνη κινητού είναι μάλλον γνώριμη σε όλους μας.

Χάρη σε αυτή τη ‘’συνήθεια’’ το αυχενικό τείνει να γίνει μια καθολική μάστιγα χωρίς ηλικιακά ή άλλα όρια.

Χαρακτηριστικά θα πρέπει να φανταστούμε πως ένα κεφάλι με εμπρόσθια κλίση 30 μοιρών ζυγίζει περίπου όσο ένα ώριμο καρπούζι.

Ποιος αυχένας θα άντεχε μια τέτοια καθημερινή και πολύωρη ‘’κακοποίηση’’;

6.Τραυματισμός του βραχιονίου πλέγματος

Η Αμερικανική κοινότητα χειρουργικής άνω άκρου καθορίζει ως βραχιόνιο πλέγμα το νευρικό εκείνο σύνολο που συνδέει την αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης με τα άνω άκρα.

Επομένως ένας τραυματισμός (πχ σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα) στο βραχιόνιο πλέγμα μπορεί να δημιουργήσει ένα σύνολο παθολογιών που θα συνοψίζαμε στη λέξη αυχενικό.

7.Whiplash ή αλλιώς τραυματισμός δίκην μαστιγίου

Το Whiplash περιγράφει τον τραυματισμό εκείνο στον αυχένα που προκαλείται από την απότομη προσθιοπίσθια μετακίνηση της κεφαλής, πχ σε ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα όπου δεχόμαστε σταματημένοι την πλήξη από ένα αυτοκίνητο που μας ακολουθεί.

Ο τραυματισμός αυτός προκαλεί μια υπερδιάταση ανατομικών δομών, οι οποίες δεν προλαβαίνουν να αντιδράσουν (κυρίως μικρά μαλακά μόρια πέριξ του αυχένα).

Έτσι προκαλείται μια αστάθεια στην αυχενική περιοχή η οποία μάλιστα μπορεί αρχικά να μην μας δίνει κανένα σύμπτωμα, αλλά να προκαλέσει αυχενικά προβλήματα πολλά χρόνια μετά.

Για αυτό λέμε πάντα πως η λεπτομερής λήψη ιστορικού στο 1ο ραντεβού είναι σημαντική. Ένας θεραπευτής πάντα οφείλει να ρωτήσει σε έναν ασθενή με αυχενικό εάν προυπήρχε κάποιο ατύχημα και πως αυτό συνέβη, ακόμα και αν αυτό έλαβε χωρά πολλά χρόνια πριν.

8.Αυχενική ριζίτιδα – ερεθισμός νευρικού ιστού

Η αυχενική ριζίτιδα είναι αυτό που περιγράφει οποιοσδήποτε όρος καταλήγει σε ‘’–ιτιδα’’.

Είναι μια φλεγμονώδης διαδικασία από τον ερεθισμό των νέυρων και περιλαμβάνει μουδιάσματα, τσιμπήματα, καυσαλγίες στην πορεία του άνω άκρου, ανάλογα την νευρική ρίζα που έχει επηρεαστεί.

Οι 2 βασικές αιτιολογίες είναι η σπονδυλολίσθηση/σπονδυλόλυση και η κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου.

Και στις 2 αυτές περιπτώσεις η πίεση στο νέυρο μπορεί να δώσει τόσο τόσο τοπικά συμπτώματα στον αυχένα όσο και απομακρυσμένα νευρολογικά σημεία σε όλη την πορεία του άνω άκρου.

9.Μυοπεριτονιακός πόνος

Αρκετές φορές ακόμα και μετά από επίπονες θεραπευτικές προσπάθειες στην αυχενική περιοχή, το αυχενικό παραμένει ή απλά μειώνονται τα συμπτώματα.

Εδώ θα πρέπει να γνωρίζουμε πως η σύγχρονη φυσικοθεραπεία αντιλαμβάνεται το σώμα σαν μια βιοκινητική αλυσίδα.

Η περιτονία που περιβάλει όλες τις ανατομικές δομές είναι ένας βασικός τρόπος επικοινωνίας ακόμα και απομακρυσμένων περιοχών.

Είναι λοιπόν αρκετές οι φορές που ένα ενεργό μυοπεριτονιακό σημείο πυροδότησης (trigger point) στη θωρακική περιοχή θα έχει σαν αποτέλεσμα ένα αυχενικό σύνδρομο που δεν θεραπεύεται.

Ένας έμπειρος θεραπευτής οφείλει να ελέγξει και να χειριστεί τέτοια παράπλευρα πιθανά αίτια στο αυχενικό.

10.Εμβιομηχανική και εργονομία

Η περιτονία που προαναφέραμε είναι ο ένας τρόπος σύνδεσης του αυχένα με απομακρυσμένα σημεία της βιοκινητικής αλυσίδας. Ο άλλος τρόπος είναι η εμβιομηχανική.

Η μελέτη της εμβιομηχανικής είναι ότι πιο πρόσφατο επιστημονικά στον τομέα της φυσικοθεραπείας.

Όλες οι κινήσεις συσχετίζονται μεταξύ τους, όλες οι αρθρώσεις θεωρητικά επηρεάζουν η μια την άλλη και όλα αυτά συνοψίζονται σε έναν όρο, την εργονομία.

Επομένως ένα αυχενικό θα μπορούσε να οφείλεται ακόμα και σε μια λάθος θέση των πελμάτων, σε έναν χρόνιο πόνο της οσφυικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης  ή μια λάθος συνεργασία των ωμοπλατών κατά την ανασήκωση του άνω άκρου.

Ο συνολικός έλεγχος της εμβιομηχανικής είναι πλέον ένα αναπόσπαστο κομμάτι της αξιολόγησης αλλά και της θεραπευτικής διαδικασίας.

Bonus +1 – Σπάνιες αιτιολογίες

Υπάρχει και η μικρή πιθανότητα ο αυχενικός πόνος να είναι πολύ πιο σοβαρής αιτιολογίας από όσο νομίζουμε.

Στο παρακάτω άρθρο Δυσκαμψία αυχένα, πότε πρέπει να ανησυχώ θα δείτε τους βασικούς λόγους που το αυχενικό μπορεί να είναι επικίνδυνο ακόμα και για τη ζωή σας.

Μοροχλιάδης Στέφανος

Φυσικοθεραπευτής Bsc, MT,RT, Formthotics specialist