Κρακ στις αρθρώσεις. Τι είναι και που οφείλεται;

Γράφει ο Μοροχλιάδης Στέφανος, Medical Social & Digital Marketeer της Healthaction

Το κρακ στα δάκτυλα είναι ένας συνηθισμένος ήχος

Τι είναι το ‘κρακ’ στις αρθρώσεις;

Ο ενδοαρθρικός κριγμός ή αλλιώς το γνωστό κρακ, είναι ο ήχος που μπορεί να ακουστεί στο εσωτερικό μιας άρθρωσης.

Ο ήχος αυτός παράγεται σε αρθρικές κινήσεις και ο αυχένας είναι μια περιοχή με αρκετά συχνούς τέτοιους ήχους.

Η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων έχουν βιώσει αυτή την αίσθηση ακούσια, ενώ αρκετοί την επιδιώκουν με συγκεκριμένες κίνήσεις ή με εμπειρικούς χειρισμούς .

Για παράδειγμα η απότομη στροφή της κεφαλής για να σταθμεύσουμε το αυτοκίνητο μας μπορεί να μας δώσει το περιβόητο κρακ ως αρθρική απάντηση.

Επίσης αρκετοί θεραπευτές επιδιώκουν να ακούσουν αυτό τον ήχο ως ένδειξη επιτυχίας κάποιου χειρισμού manual therapy (κάτι το οποίο είναι λανθασμένο σαν λογική αλλά ανήκει σε άλλη συζήτηση που θα κάνουμε σε επόμενο άρθρο)

Επομένως μπορούμε να ορίσουμε ως αρθρικό κριγμό οποιαδήποτε αίσθηση ή ήχο κρούσης μπορεί να παράγονται στο εσωτερικό μιας άρθρωσης κατα την ενεργητική ή παθητική κίνηση της.

Που οφείλεται το ‘κρακ’;

Η ανατομία της άρθρωσης είναι αυτή που δίνει την εξήγηση και για την παραγωγή των κρακ. Λαμβάνοντας υπόψιν λοιπόν πως οι αρθρικές επιφάνειες καλύπτονται απο χόνδρο, πως εντός της άρθρωσης υπάρχει αρθρικό υγρό για λίπανση και πως πέριξ της άρθρωσης προσφύονται συσταλτά στοιχέια όπως μύς, τένοντες και σύνδεσμοι, προκύπτουν οι παρακάτω πιθανοί λόγοι εμφάνισης του κριγμού :

Τα ανατομικά στοιχεία μια άρθρωσης συμμετέχουν στην παραγωγή κριγμού

1)Ενδοαρθρικές αλλαγές πίεσης.

Μικρές φυσαλίδες αέρα μπορεί να δημιουργηθούν και κατόπιν να σκάσουν, προκαλώντας τον χαρακτηριστικό ήχο του κρακ. Αυτές οι φυσαλίδες δημιουργούνται απο τις αλλαγές των υδροστατικών πιέσεων εντός του αρθρικού υγρού. Τέτοιο ήχο ακούμε πολλές φορές ακόμα και στις μικρές αρθρώσεις των δακτύλων. Όσο πιο επιφανειακές είναι οι αρθρώσεις τόσο πιο έντονα θα ακούσουμε τον κριγμό.

Αυτή η διαδικασία λαμβάνει χώρα είτε ακούσια κατά τη φυσιολογική κίνηση είτε εκούσια μετά πχ από το χειρισμό ενός θεραπευτή manual therapy.

Η ιατρική κοινότητα βρίσκεται εδώ και αρκετά χρόνια σε συζητήσεις σχετικά με το αν οι φυσαλίδες αέρα μπορεί να είναι εκείνες που προκαλούν με το σπάσιμο τους την παραγωγή ενδοαρθρικού ήχου

2)Κίνηση και τριβή ενός συνδέσμου ή τένοντα γύρω από ένα οστό.

Οι σύνδεσμοι και οι τένοντες ως γνωστόν προσφύονται στα οστά. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί μια αρθρική κίνηση να προκαλεί την τριβή του συνδετικού ιστού της συσταλτής δομής στο οστό που προσφύεται.

Αυτό παρατηρείται όταν το μυϊκό ή συνδεσμικό σύστημα της περιοχής είναι αρκετά ανελαστικό, λόγω τραυματισμού ή λόγω παρόδου της ηλικίας. Το αποτέλεσμα είναι και πάλι ο ήχος του κριγμού.

3)Τριβή μεταξύ οστών

Όσο οι αρθρώσεις εκφυλίζονται λόγω ηλικίας ή παθολογιών (πχ οστεοαρθρίτιδα), τόσο ο προστατευτικός ιστός των αρθρικών επιφανειών φθείρεται. Αυτό σημαίνει πως σε κάποιες περιπτώσεις η απουσία επαρκούς αρθρικού χόνδρου, μπορεί να μεταφράζεται σε τριβή των αρθρικών επιφανειών μεταξύ τους.

Βέβαια σε αυτή την περίπτωση ο αρθρικός κριγμός συνοδεύεται από πόνο και ενόχληση. Μάλιστα σε προχωρημένες καταστάσεις συνυπάρχει και μείωση της κινητικότητας της περιοχής, ως προστατευτικό αντίμετρο του οργανισμού.

Ο αρθρικός κρηγμός μπορεί να οφείλεται σε μια από τις παραπάνω αιτίες ή μπορεί να είναι απότέλεσμα συνδυασμού αυτών. Φυσικά μπορεί να παρατηρηθεί σε οποιαδήποτε κινητή άρθρωση, ωστόσο οι αρθρώσεις του ώμου, του αυχένα, του γόνατος και των δακτύλων είναι αυτές με τη μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης.

Ποια είναι η συνήθης αίσθηση;

Ο αρθρικός κρυγμός είναι μια διαδικασία που συνήθως δεν εμπεριέχει πόνο. Αυτό σημαίνει αυτόματα πως δεν είναι και κάτι επιβλαβές ή επικίνδυνο για την υγεία της άρθρωσης. Μάλιστα σε αρκετούς ανθρώπους είναι μια διαδικασία που δίνει πρόσκαιρη ανακούφιση και μια μικρή αύξηση στο εύρος κίνησης.

Κάποιες φορές όμως μπορεί να συνυπάρχει πόνος είτε σε μορφή ενόχλησης είτε ως έντονος διαξιφιστικός πόνος. Εδώ θα πρέπει το άτομο να είναι προσεκτικό σχετικά με την αιτιολογία της παραγωγής αρθρικών ήχων.

Η αξιολόγηση απο έναν ειδικό θα μας δείξει κατα πόσο ανησυχητικό μπορεί να είναι το κρακ στις αρθρώσεις μας

Τα άτομα που έχουν επώδυνη αίσθηση όπως είναι φυσικό διακατέχονται και από αρνητικές σκέψεις και στρές, σχετικά με την παραγωγή των ενδοαρθρικών ήχων.

Πολλές φορές τέτοιοι ήχοι μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα την, άνευ λόγου, μείωση της κινητικότητας ή την αλλαγή της εμβιομηχανικής μιας περιοχής.

Αυτό συμβαίνει εξαιτίας του φόβου και της ανησυχίας του ατόμου πως προκαλείται κάποιος τραυματισμός ή υπάρχει κάποια παθολογία.

Η αναλυτική αξιολόγηση από έναν ειδικό θα λύσει κάθε απορία και θα προσδώσει την πραγματική έκταση της σημαντικότητας του αρθρικού κριγμού.

Ποια είναι η συχνότητα εμφάνισης;

Ο αρθρικός κριγμός μπορεί να εμφανίζεται σε κάθε ηλικία, ωστόσο σε μεγαλύτερες ηλικίες αυξάνεται σημαντικά η πιθάνοτητα εμφάνισης σε μια ή περισσότερες αρθρώσεις..

Η ένταση και η συχνότητα επίσης ποικίλουν. Οι περισσότεροι εμφανίζουν έντονους κριγμούς για μια συγκεκριμένη περίοδο της ζωής τους, πχ για 2-3 μήνες μετά από κάποιο τραυματισμό και μετά το φαινόμενο αυτό παρατηρείται περιστασιακά όπως σε όλους μας.

Φυσικά υπάρχουν και αρκετοί που παρουσιάζουν ενδαρθρικούς ήχους σε καθημερινή βάση και τόσο συχνά όσο συχνές είναι και οι κινήσεις μιας σημαντικής άρθρωσης όπως ο αυχένας.

Επομενως δεν μπορούμε να πούμε πόσο συχνά είναι το ‘’φυσιολογικό’’ ούτε να ενοχοποιήσουμε τον κριγμό για την εμφάνιση αρθρικών παθολογιών όπως η αρθρίτιδα. Παρόλα αυτά ο κριγμός ίσως να είναι κάποιες φορές ένα σημάδι πως μια μυοσκελετική παθολογία υποκρύπτεται και οφείλουμε να δράσουμε προληπτικά με μια απλή αξιολόγηση από κάποιον ειδικό.

Μοροχλιάδης Στέφανος

Φυσικοθεραπευτής Bcs, MT, RT, Formthotics specialist