Λεμφαδένες – 11 πράγματα για τη λειτουργία τους

Τι είναι οι λεμφαδένες;

Οι λεμφαδένες (λεμφογάγγλια) είναι βασικοί σχηματισμοί του λεμφικού δικτύου.

Οι εκπληκτικοί αυτοί ανατομικοί σχηματισμοί που θα τα συναντήσετε και ως λεμφογάγγλια, μοιάζουν με μικρά σφαιρίδια (θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει κάποιος και την λέξη “φασόλια”) και δεν παρατούν ποτέ τη μάχη με τους παθογόνους μικροοργανισμούς. Κάθε λεπτό της ημέρας και αδιάκοπα φιλτράρουν τα υγρά του σώματος μέσω της λέμφου, διατηρώντας την άμυνα του οργανισμού σε υψηλά επίπεδα.

Αυτό γίνεται ιδιαίτερα σημαντικό σε περιπτώσεις λοίμωξης, οπότε η λέμφος περιέχει διαλυμένα συστατικά του εισβολέα (αντιγόνα), τα οποία κατακρατούνται στα λεμφογάγγλια και ενεργοποιούν μία σειρά αντιδράσεων στο ανοσοποιητικό σύστημα.

Για αυτό τον σκοπό ένα λεμφογάγγλιο περιέχει Β λεμφοκύτταρα, Τ λεμφοκύτταρα και ιστιοκύτταρα (καθηλωμένα μακροφάγα).

Ο μέσος άνθρωπος δυστυχώς γνωρίζει ελάχιστα για αυτούς τους μικρούς μαχητές της καθημερινότητας μας και τον τρόπο με τον οποίο μας κρατούν υγιείς και ασφαλείς.

Δείτε 11 εντυπωσιακές λειτουργίες τους.

Fact #1 – Το στάδιο και ο τύπος του καρκίνου μπορεί να καθοριστεί και από τον αριθμό των λεμφαδένων που έχουν προσβληθεί.

Όταν διαγιγνώσκεται ο καρκίνος, είναι απαράιτητο να διαπιστωθεί και είναι μεταστατικός/επιθετικός καθώς και σε ποιό στάδιο βρίσκεται.

Ο αριθμός των λεμφαδένων που πάσχουν είναι ένα κριτήριο για την σοβαρότητα και την επιθετικότητα του καρκίνου. Πολλές φορές η απεικονιστική μέθοδος θα αναδείξει την παρουσία καρκινικών κυττάρων στους λεμφαδένες, ωστόσο πάντα ακολουθεί η διαδικασία της βιοψίας για πιο σίγουρα αποτελέσματα.

Fact #2 – Υπάρχουν 500-700 λεμφαδένες σε όλο μας το σώμα

Καταρχάς οι λεμφαδένες δεν είναι ίδιοι σε όλους, ούτε σε μέγεθος ούτε σε αριθμό. Ο αριθμός τους ποικίλει από 500-700.

Στις ψηλαφητές περιοχές σε άλλους είναι εμφανείς ενώ σε κάποιους είναι δύσκολο να ψηλαφηθούν, λόγω μικρότερου μεγέθους.

                                                 Οι τραχηλικοί λεμφαδένες είναι ευκολότερα ψηλαφητοί

Μιλώντας για ψηλαφητές περιοχές, οι λεμφαδένες είναι πιο εύκολα ψηλαφητοί στην περιοχή του τραχήλου, στις μασχάλες και στην βουβωνική χώρα. Ωστόσο θα τους συναντήσουμε σε πολλές άλλες περιοχές, όπως η πίσω πλευρά του γόνατος ή σε πολλές εν τω βάθει δομές και όργανα.

Fact #3 – Υπάρχουν οι λεγόμενοι ‘’φρουροί’’ λεμφαδένες που εμποδίζουν την εξάπλωση καρκινικών κυττάρων

Ο φρουρός λεμφαδένας είναι αυτός που πρώτος παροχετεύει την περιοχή ενός όγκου. Επομένως ο πρώτος λεμφαδένας που πλήττεται από τον καρκίνο είναι ο φρουρός λεμφαδένας.

Η τεχνική του φρουρού λεμφαδένα είναι εξαιρετικά σημαντικό διαγνωστικά εργαλείο καθώς εάν βρεθεί “καθαρός” τότε θεωρείται εξαιρετικά απίθανο να έχουν πληγεί άλλοι λεμφαδένες της περιοχής στην οποία είναι ανοσολογικά υπεύθυνος ή να έχει υπάρξει κάποιου είδους μετάσταση (αφορά συγκεκριμένες μορφές καρκίνου όπως αυτός του μαστού ή άλλες μορφές καρκίνου που κάνουν μετάσταση με λεμφογενή τρόπο)

Fact #4 – Μικρές βαλβίδες μιας κατεύθυνσης μεταφέρουν τη λέμφο από τον ένα λεμφαδένα στον επόμενο.

Το αρτηριακό αίμα κινείται στα αγγεία με τη βοήθεια της καρδιάς, η οποία λειτουργεί σαν αντλία. Αυτό δεν συμβαίνει με τη λέμφο καθώς δεν υπάρχει αντίστοιχο όργανο αντλία.

Η βαρύτητα, η μυϊκή αντλία και μικρές βαλβίδες εντός των λεμφαγγείων καθορίζουν την πορεία της λέμφου από λεμφαδένα σε λεμφαδένα μέχρι αυτή να καταλήξει στις φλεβώδεις γωνίες και τελικά να επιστρέψει καθαρή στην κυκλοφορία του αίματος.

Fact #5 – Οι λεμφαδένες διογκώνονται και επιστρέφουν στο φυσιολογικό τους μέγεθος συνήθως χωρίς εμείς να τους παρέχουμε κάποια θεραπευτική αγωγή.

Αν εξαιρέσουμε τις σοβαρές παθολογικές καταστάσεις που χρήζουν ιατρικής φροντίδας, οι λεμφαδένες μπορεί να διογκωθούν εξαιτίας της ‘’μάχης’’ τους με κάποιον παθογόνο μικροοργανισμό.

Φυσιολογικά μετά από μερικές μέρες/εβδομάδες, όταν και θα έχει απομακρυνθεί ο ερεθιστικός παράγοντας, θα επανέλθουν σε φυσιολογικό μέγεθος.

Fact #6 – Για να πραγματοποιηθεί βιοψία σε ένα λεμφαδένα, αυτός θα πρέπει να αφαιρεθεί.

Στις περισσότερες βιοψίες αρκεί ένα μόνο μικρό τμήμα του υπό εξέταση ιστού ώστε να γίνει η εξέταση. Στην περίπτωση όμως των λεμφαδένων, θα πρέπει να υπάρξει ολική αφαίρεση για να είναι εφικτή η εξέταση μέσω βιοψίας. (λεμφαδενεκτομή)

Fact #7 – Ένας μεγάλος αριθμός λεμφαδένων εντοπίζονται μονάχα απεικονιστικά καθώς βρίσκονται σε εν τω βάθει όργανα του σώματος.

Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε μια εικόνα για τους λεμφαδένες αγγίζοντας τους επιφανειακούς εξ αυτών, πχ τους λεμφαδένες της τραχηλικής περιοχής.

Όμως αρκετοί λεμφαδένες, και ιδιαίτερα σημαντικοί, βρίσκονται γύρω από όργανα του σώματος και εν τω βάθει δομές.

Fact #8 – Η λέμφος μπορεί να αρχίσει να συσσωρεύεται όταν κάποιοι λεμφαδένες αφαιρεθούν.

Το σώμα γενικά προσαρμόζεται ώστε να επιτελεί κάθε λειτουργία όσο καλύτερα γίνεται με όσα διαθέσιμα μέσα έχει.

Όμως πολλές φορές, η αφαίρεση λεμφαδένων μπορεί να διαταράξει τόσο τη μηχανική ισορροπία ανάμεσα σε λεμφαδένες και λεμφικό φορτίο, ώστε πλέον να είναι αδύνατη η φυσιολογική απομάκρυνση της λέμφου. Τότε έχουμε τη συσσώρευση λέμφου, το γνωστό λεμφοίδημα.

Το περίεργο είναι πως ο αριθμός των αφαιρεθέντων λεμφαδένων δεν είναι το καθοριστικό κριτήριο εμφάνισης λεμφοιδήματος. Έτσι μπορεί να έχουμε εκτεταμένο λεμφαδενικό καθαρισμό χωρίς λεμφοίδημα ή μικρής έκτασης λεμφαδενικό καθαρισμό με εκδήλωση λεμφοιδήματος.

Fact #9 – Η λεμφαδενική διόγκωση δεν συμβαίνει μόνο σε φλεγμονώδεις καταστάσεις.

Ακόμα και χωρίς την παρουσία μόλυνσης, ο λεμφαδένας μπορεί να διογκωθεί ώστε να εξισορροπήσει τη δράση ενός φαρμάκου ή ενός εμβολίου. Η διόγκωση παρέρχεται όταν η φαρμακευτική ουσία σταματήσει να βρίσκεται στον οργανισμό.

Fact #10 – Η λέμφος δεν σταματά ποτέ να κινείται από λεμφαδένα σε λεμφαδένα

Πέραν των παθολογικών καταστάσεων, η λέμφος κινείται αδιάκοπα καθαρίζοντας τον οργανισμό από τοξίνες και ακατάλληλες ουσίες. Αυτό σημαίνει πρακτικά πως οι λεμφαδένες είναι ακούραστοι “φύλακες” της ανοσολογικής μας ακεραιότητας, φιλτράροντας κάθε δευτερόλεπτο τη λέμφο

Fact #11 – Τα καρκινικά κύτταρα και άλλοι παθογόνοι οργανισμοί καταστρέφονται εντός των λεμφαδένων.

Κατά το φιλτράρισμα της λέμφου στο λεμφαδένα μπορεί στα ‘’απόβλητα’’ να υπάρξουν παθογόνοι μικροοργανισμοί, βακτήρια ή καρκινικά κύτταρα. Ο λεμφαδένας μέσω των Β και Τ λεμφοκυττάρων καθώς και των μακροφάγων θα τα καταστρέψει ώστε να αποτραπεί η διάδοση τους σε άλλα όργανα ή ιστούς.

Μεγάλοι ήρωες σε μικρή »συσκευασία»

Οι λεμφαδένες είναι πραγματικά μεγάλοι ήρωες σε μέγεθος φασολιού! Εργάζονται αδιάκοπα, δίνουν καθημερινές μάχες με κάθε είδους εχθρικά κύτταρα και ουσίες και φροντίζουν ώστε το ανοσοποιητικό σύστημα να παραμένει σε υψηλό επίπεδο. Όσο περισσότερο γνωρίζουμε το λεμφικό μας σύστημα τόσο περισσότερο εκτιμούμε την άκρως σημαντική λειτουργία του.

Μοροχλιάδης Στέφανος

Φυσικοθεραπευτής PT,MT,RFL, Formthotics specialist