Λεμφοίδημα και Φυσικοθεραπεία – Μια νέα πραγματικότητα

Λεμφοίδημα και λεμφικό σύστημα – Έννοιες »μακρινές» για την μεγάλη πλειοψηφία των φυσικοθεραπευτών

Η φυσικοθεραπεία σε μεγάλο ποσοστό ταυτίζεται με τα μυοσκελετικά και ορθοπεδικά περιστατικά. Η συντριπτική πλειονότητα των φυσικοθεραπευτών ασχολείται ως επι το πλείστον στην κλινική καθημερινότητα με μυοσκελετικό πόνο, δυσλειτουργίες κίνησης, αθλητικούς τραυματισμούς και ζητήματα εργονομίας. Υπάρχει ένα μικρότερο ποσοστό που ειδικεύεται στα νευρολογικά προβλήματα και τη σχετική αποκατάσταση.

Ο αριθμός των θεραπευτών που έχει τη γνώση και την ικανότητα να αποκαταστήσει και να διαχειριστεί προβλήματα του λεμφικού συστήματος είναι προς το παρόν πολύ μικρός. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια έντονη τάση εξειδίκευσης στην αντιμετώπιση του λεμφοιδήματος.

Τι είναι το λεμφοίδημα;

Το λεμφικό σύστημα είναι μια πολύ ιδιαίτερη δομή, απαιτεί ειδική διαχείριση και εξειδικευμένη γνώση.

Το λεμφοίδημα είναι μια παθολογική κατάσταση στην οποία το λεμφικό σύστημα (τα λεμφαγγεία ή οι λεμφαδένες)  δεν λειτουργεί αποτελεσματικά.

Το γεγονός αυτό καθιστά τη μεταφορική ικανότητα του συστήματος ανεπαρκή να απομακρύνει το φυσιολογικό λεμφικό φορτίο (μηχανική ανεπάρκεια).

Αυτό συνήθως οδηγεί το υγρό και πρωτεινικό φορτίο στον μεσοκυττάριο χώρο με αποτέλεσμα την εμφάνιση των κλινικών σημείων του λεμφοιδήματος, δηλαδή τη διόγκωση της περιοχής και της συσσώρευση λέμφου.

Εάν το λεμφοίδημα προκληθεί στο εντερικό τοίχωμα, διαταράσσεται η απομάκρυνση των λιπαρών μακράς αλύσου στην περιοχή των εντερικών λεμφαγγείων.

Πρακτικά οίδημα, που οφείλεται σε κάποια ανεπάρκεια του λεμφικού συστήματος, έχουμε παρουσιάσει όλοι κάποια στιγμή στη ζωή μας, και δεν είναι άλλο από το ‘’πρήξιμο’’ μετά από κάποιο τραυματισμό ή άλλη παθολογική κατάσταση.

Ωστόσο ένα υγιές λεμφικό σύστημα καταφέρνει και σε λίγες μέρες ανατρέπει την κατάσταση επαναφέροντας και πάλι τη φυσιολογική εικόνα, καθώς διαχειρίζεται το λεμφικό φορτίο με επιτυχία.

Όταν δεν είναι δυνατή αυτή η επαναφορά στην κανονικότητα, έχουμε το παθολογικό και χρόνιο λεμφοίδημα.

Πως γίνεται η διαχείριση του;

Το μη χρόνιο λεμφοίδημα (πχ το μετεγχειρητικό) είναι εύκολα διαχειρίσιμο αφού συνήθως απομακρύνεται από μόνο του. Βέβαια ένας φυσικοθεραπευτής με γνώσεις αντιμετώπισης λεμφικού οιδήματος θα το απομακρύνει πολύ γρηγορότερα, επιταχύνοντας τη διαδικασία αποκατάστασης και ανακουφίζοντας τον ασθενή από πρηξίμο και πόνο.

Το χρόνιο λεμφοίδημα ωστόσο απαιτεί ειδική διαχείριση η οποία συνοψίζεται στην Θεραπεία Πλήρους Παροχέτευσης (CDT) και περιλαμβάνει τη δια χειρός λεμφική παροχέτευση (MLD).

Το θεραπευτικό πλάνο συνήθως ολοκληρώνεται σε 10-12 συνεδρίες όπου πραγματοποιούνται χειρισμοί απομάκρυνσης του πλεονάζοντος λεμφικού υγρού και ειδική περίδεση διαβαθμισμένης συμπίεσης.

Μετά το πέρας των συνεδριών ο ασθενής θα πρέπει να κατασκευάσει ειδικό εξατομικευμένο ένδυμα διαβαθμισμένης συμπίεσης κατόπιν μέτρησης από τον θεραπευτή.

Το παθολογικό λεμφοίδημα όπως αναφέραμε έιναι μια χρόνια κατάσταση, επομένως ο ασθενής οφείλει κάθε χρόνο να κάνει κάποιες θεραπείες συντήρησης όπως και να ανανεώνει το ένδυμα του.

Γιατί το λεμφοίδημα εμφανίζει πλέον μεγάλη έξαρση;

Ο λόγος για τον οποίο οι φυσικοθεραπευτές δεν ασχολούνταν με το λεμφοίδημα ήταν πως τα περιστατικά ήταν πολύ σπάνια.

Ωστόσο η ραγδαία αύξηση των νεοπλασματικών ασθενειών (καρκίνος) και η αντιμετώπιση τους με ακτινοβόληση προκαλούν συχνά ανεπάρκεια στο λεμφικό σύστημα λόγω καταστροφής (ή αφαίρεσης) λεμφικού ιστού με επακόλουθο το λεμφοίδημα.

Πλέον έχουν αντιστραφεί οι ρόλοι και έχουμε αρκετούς ασθενείς οι οποίοι δυσκολέυονται να βρούν πιστοποιημένους, έμπειρους και εξειδικευμένους θεραπευτές που θα διαχειριστούν με ασφάλεια και επιτυχία το οίδημα τους.

Η διαχείριση του λεμφοιδήματος είναι άκρως σημαντική τόσο για λόγους υγείας όσο και για εμφανισιακούς/πρακτικούς λόγους. Το λεμφοίδημα εξελίσσεται εαν παραμεληθεί, εγκυμονόντας σοβαρούς κινδύνους όπως λοιμώξεις, ινώσεις, ανοικτές πληγές, μολύνσεις.

Η εξέλιξη του οιδήματος σημαίνει πρακτικά πως ο ασθενής καλέιται να ζήσει με ένα μέλος σώματος το οποίο είναι πρησμένο, βαρύ, δύσκολο να »βολευτεί» σε ρούχα ή παπούτσια και δυσκίνητο. Το πρόβλημα από ένα σημείο και μετά είναι έντονα ορατό και αυτό σημαίνει επιπλέον ψυχολογικά προβλήματα λόγω εμφάνισης.

Είναι το λεμφοίδημα ένας τομέας της Φυσικοθεραπείας που αξίζει να ασχοληθεί κάποιος;

Όλα τα παραπάνω κάνουν περισσότερο από ξεκάθαρο πως το λεμφοίδημα αποτελεί πλέον βασική ειδικότητα της φυσικοθεραπείας. Είναι ουσιαστικά ένας καινούριος κλάδος ειδικεύσης όπου ένας καλός επαγγελματίας μπορεί πραγματικά να ξεχωρίσει και να αυξήσει σημαντικά το θεραπευτικό του έργο.

Πέρα από το ηθικό κομμάτι της υποχρέωσης της φυσικοθεραπείας να καλύψει και αυτους τους ασθενείς, προκύπτει και μια μεγάλη ευκαιρία για ορισμένους θεραπευτές να αποκτήσουν μια γνώση που θα τους ανταποδώσει σημαντική επαγγελματική και οικονομική ανάταση.

Η Healthaction καλύπτει πλήρως το κομμάτι του λεμφοιδήματος καθώς είναι το μοναδικό ηλεκτρονικό κατάστημα με εξειδίκευση στα είδη διαχείρισης λεμφοιδήματος.

Επίσης διαθέτει στους θεραπευτές μια σειρά βιβλίων για το οίδημα και την ανεπάρκεια του λεμφικού συστήματος, ώστε η γνώση να είναι πάντα διαθέσιμη σε όποιον θέλει να μπεί στο χώρο του λεμφοιδήματος ή να βελτιώσει σημαντικά τις θεραπευτικές του δεξιότητες.

Ειδκότερα το Lymph Book Pack που έχουμε φτιάξει είναι ότι καλύτερο για τους επαγγελματίες της υγείας που θέλουν να ξέρουν τα πάντα γύρω από τη λεμφολογία, το λεμφοίδημα και την αποκατάσταση του.