Οσφυαλγία – Το Harvard λέει άσκηση και κίνηση!

Οσφυαλγια – ένα ιατρικό παράδοξο αίνιγμα

Η οσφυαλγια και οι ενοχλήσεις στη μέση είναι ένα από τα συχνότερα κλινικά περιστατικά στις ΗΠΑ, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο οργανισμό υγείας. Επίσης είναι και μια λίγο περίεργη παθολογική κατάσταση.

Όταν παθαίνετε ένα διάστρεμμα, αρχικά έχετε πολύ έντονο πόνο ο οποίος σταδιακά απομακρύνεται και έρχεται η επούλωση.

Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και με την οσφυαλγια, τουλάχιστον όχι πάντα.

Η ανακούφιση δεν φαίνεται να σχετίζεται με κάποια διαδικασία επούλωσης, αφού συνήθως δεν οφείλεται σε τραυματισμό.

Στην πραγματικότητα η οσφυαλγια εξασθενεί με το χρόνο, ακόμα και όταν το πρόβλημα οφείλεται σε αρθρίτιδα ή έναν εκφυλισμένο μεσοσπονδύλιο δίσκο σύμφωνα με τον  Dr. James Rainville βοηθό καθηγητή φυσιατρικής και αποκατάστασης στην Ιατρική σχολή του Harvard.

Επιπρόσθετα ένα ακόμα παράδοξο είναι πως οι άνθρωποι με χρόνια οσφυαλγία έχουν εντονότερους πόνους στην ηλικία των 40-50 από ότι σε μεγαλύτερες ηλικίες. Αυτό φυσικά βαίνει αντίθετα με το γεγονός πως οι εκφυλίσεις γίνονται χειρότερες με το πέρας του χρόνου και έτσι θα έπρεπε να αυξάνονται και τα επώδυνα συμπτώματα.

Επιπλέον, περίπου 80% των ενηλίκων αναφέρει τουλάχιστον ένα επεισόδιο οσφυαλγίας.

Το υπόλοιπο 20% δεν έχει βιώσει ουτε καν ενόχληση στη μέση! Αλλά όχι γιατί δεν υπάρχει πρόβλημα και εκφυλισμός στη σπονδυλική στήλη, καθώς οι απεικονιστικές εξετάσεις σε αυτό το 20% δείχνουν εκφυλίσεις το ίδιο σημαντικές όσο και των υπολοίπων. Το ερώτημα είναι γιατί η διαγνωστική απεικόνιση δεν μεταφράζεται σε κλινική συμπτωματολογία;

Οι ιδιαιτερότητες της οσφυαλγίας οφείλονται κατά βάση στο γεγονός πως εμπλέκεται μια νευρολογική ‘επούλωση’ – όχι με τη στενή έννοια της επούλωσης.

Σύμφωνα με τις υπάρχουσες μελέτες, όταν μια επώδυνη ενόχληση επαναλαμβάνεται, το νευρικό σύστημα ουσιαστικά περνά σε ένα στάδιο απευαισθητοποίησης, απομακρύνοντας σιγά σιγά τα έντονα επώδυνα συμπτώματα. Ο Dr. Rainville υποστηρίζει πως η κίνηση και η κατάλληλη άσκηση μπορούν να επιταχύνουν σημαντικά αυτή τη διαδικασία απευαισθητοποιήσης του νευρικού ιστού.

Καταλαβαίνοντας την οσφυαλγια

Η εκφύλιση των ιστών στην οσφυϊκή περιοχή είναι μια φυσιολογική διαδικασία. Ένας εκφυλισμένος μεσοσπονδύλιος δίσκος μοιάζει ουσιαστικά με τις ρυτίδες του προσώπου από την άποψη της διαδικασίας εξέλιξης.

Αντίθετα με ότι νομίζουν πολλοί, σπάνια μια κρίση οσφυαλγίας ξεκινά σηκώνοντας ένα σημαντικό βάρος ή κάνοντας μια έντονη δραστηριότητα.

”Στην κλινική πράξη μονό 5% των ασθενών ανακάλυψαν μια κήλη δίσκου ή παρουσίασαν οσφυαλγια μετά από μια έντονη δραστηριότητα” αναφέρει εμπειρικά ο Dr. Rainville.

Οι περισσότεροι ασθενείς εισέρχονται σε μια παθολογική κρίση κάνοντας απλές καθημερινές κινήσεις, όπως να σκύψουν για να φτύσουν την οδοντόκρεμα ή μετά από φτέρνισμα.

Η οσφυαλγια τις περισσότερες φορές οφείλεται στην αναπόφευκτη αποτυχία των εκφυλισμένων ιστών να πραγματοποιήσουν το έργο τους, κάτι που οφείλεται πρωτίστως στην πάροδο της ηλικίας.

”Δεν υπάρχει καμία απόδειξη πως προσέχοντας τις κινήσεις μας θα αποφύγουμε τη διαδικασία εκφυλισμού με την πάροδο του χρόνου, όπως δεν μπορούμε να αποφύγουμε το άσπρισμα στα μαλλιά ή τις ρυτίδες” αναφέρει ο Dr. Rainville

Οσφυαλγια και γεννετική

Η εμπειρία σας με την οσφυαλγια μάλλον συσχετίζεται και με το γεννετικό σας αποτύπωμα.

Τα επώδυνα συμπτώματα της οσφυαλγίας έχουν μεγάλη ποικιλία έντασης και διάρκειας (από 3 μέρες εως και 3 μήνες ή και για χρόνια).

Από την άλλη η ευαλωτότητα στον πόνο διαφέρει σε μεγάλο ποσοστό ανάμεσα στους ασθενείς. Έτσι υπάρχουν εκείνοι που είναι πιο ευαίσθητοι στον πόνο – όπως ασθενέις που πάσχουν από ινομυαλγία – ενώ υπάρχουν και άτομα με μεγαλύτερη αντοχή στον πόνο.

Οι έρευνες έχουν δείξει πως η ευαισθησία στον πόνο, και επομένως και στην οσφυαλγια (πόνος στην οσφύ), έχει μια βάση στην κληρονομικότητα. Έτσι δεν είναι λίγες οι φορές που δίδυμα αδέλφια έχουν παρόμοιο ιστορικό οσφυαλγίας. Μάλιστα αυτό ισχύει ακόμα και ανάμεσα σε αδέλφια που έχουν τελέιως διαφορετικό τρόπο ζωής, πχ ο ένας κάνει εργασία γραφείου και ο άλλος χειρωνακτική εργασία. Αυτά είναι σοβαρά δείγματα για την συσχέτιση της κληρονομικότητας με τον πόνο στη μέση.

Θεραπευτικές στρατηγικές στην οσφυαλγια

Το εθνικό ινστιτούτο νευρολογικών διαταραχών προτείνει διάφορες στρατηγικές ώστε να βοηθηθεί η ανακούφιση από τον πόνο στην οσφύ.

·         Μη μένετε στο κρεβάτι : Μπορεί η κατάκλιση να φαίνεται σαν η καλύτερη λύση, αλλά τελικά θα χειροτερέψει τον πόνο, θα μειώσει τη λειτουργικότητα και την ευλυγισία, θα ελαττώσει τον μυϊκό τόνο ενώ θα προκαλέσει και συμπτώματα στρες και κατάθλιψης. Σε παράπλευρα συμπτώματα αξίζει να αναφέρουμε και τα πιθανά κυκλοφορικά προβλήματα από την κατάκλιση, όπως η δημιουργία θρόμβων.

·         Αντιμετωπίστε τον πόνο : Η χρήση θερμών ή ψυχρών επιθεμάτων και η κατανάλωση αναλγητικών δεν θα θεραπεύσει την μέση σας αλλά τουλάχιστον θα κάνει τον πόνο πιο υποφερτό. Ο γιατρός σας θα σας δώσει την κατάλληλη και ασφαλή φαρμακευτική αγωγή για την αναλγησία.

·         Άσκηση και Ενδυνάμωση : Μπορεί να μην είναι και τόσο σοφό να τρέξετε στο γυμναστήριο ενώ είστε σε φάση έντονου πόνου, αλλά σίγουρα μια σειρά κατάλληλων ασκήσεων από τον φυσικοθεραπευτή σας θα σας βοηθήσουν να διατηρήσετε ή και να αυξήσετε την μυϊκή σας δύναμη εκεί όπου επιβάλλεται, ενώ παράλληλα πολλές φορές η άσκηση δρα και ως αναλγητικό!

·         Συμβουλευτείτε κάποιον ειδικό φυσικοθεραπευτή : Οι φυσικοθεραπευτές θα σας κατευθύνουν ώστε με ασφάλεια να κινηθείτε και να ασκηθείτε μακριά από τον πόνο, διατηρώντας λειτουργικότητα και ελαστικότητα.

Αλλάζοντας οπτική απέναντι στην οσφυαλγια

Παλαιότερα οι άνθρωποι θεωρούσαν δεδομένο πως κάποια στιγμή θα πονέσουν στη μέση και έτσι ήταν πιο ψύχραιμοι απέναντι στο πρόβλημα δίχως να αναζητούν πολλές φορές ιατρική βοήθεια. Τα τελευταία χρόνια ωστόσο η υπερπληροφόρηση έχει κάνει τους ασθενείς ιδιάιτερα ανήσυχους και επισκέπτονται πολύ συχνότερα κάποιον ιατρό.

Ενώ θα περίμενε κανείς το γεγονός αυτό να έχει θετική επίδραση στα ποσοστά κλινικής εμφάνισης οσφυαλγίας, ουσιαστικά δεν έιχε κανένα θετικό αποτέλεσμα όσον αφορά τα ποσοστά εμφάνισης των κλινικών συμπτωμάτων. Μάλιστα οι περιπτώσεις που η οσφυαλγια προκάλεσε την δυσλειτουργία και την ακινητοποίηση αυξήθηκαν!

Το 1990 η οσφυαλγια βρισκόταν στην 6η θέση των δυσλειτουργικών παθήσεων στις ΗΠΑ. Το 2010 η ίδια πάθηση ανήλθε στην 3η θέση, πίσω από τις καρδιακές παθήσεις και την χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια.

Ενώ παλαιότερα η οσφυαλγια ήταν μια φυσιολογική εξέλιξη εκφυλισμού σήμερα αποτελεί αιτία για πολλούς ανθρώπους να σταματήσουν τις δραστηριότητες τους.

Οι άνθρωποι μειώνουν δραματικά τις δραστηριότητες τους, αφού τους δίνεται η εντολή να είναι πολύ προσεκτικοί και να μην κινούνται πολύ, όσο διαρκεί η οσφυαλγια.

Ευτυχώς κάποιοι γιατροί και φυσικοθεραπευτές εφαρμόζουν ένα σύγχρονο θεραπευτικό μοτίβο, που είναι λιγότερο παρεμβατικό και εγκρίνει την διατήρηση της κίνησης.

Αντιμετωπίζοντας την οσφυαλγια

Η κίνηση φαίνεται να είναι το κατάλληλο ερέθισμα ώστε να ομαλοποιηθούν οι απαντήσεις του νευρικού συστήματος στα επώδυνα ερεθίσματα. Οι έρευνες σε ζώα με τραυματισμό στη σπονδυλική στήλη έδειξαν πως εκείνα που πιέστηκαν να κινηθούν είχαν καλύτερα αποτελέσματα στην μέιωση του πόνου από εκείνα που έμειναν σε ακινησία.

“’Ισως αυτό να έχει σχέση και με τα ένστικτα επιβίωσης που έχουμε όλοι μας. Εάν ένας ζωντανός οργανισμός μένει σε ακινησία, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να πεθάνει από πείνα ή να φαγωθεί από κάποιο άλλο ζώο. Η κίνηση και η επιστροφή σε καθημερινές δραστηριότητες και άσκηση φαίνεται να είναι το καλύτερο για τους ασθενέις’ αναφέρει ο Dr. Rainville

Το χειρουργείο ίσως να είναι απαραίτητο σε κάποιες περιπτώσεις, όπως σε περίπτωση που η παθολογία περιλαμβάνει σταδιακό τραυματισμό κάποιου νεύρου ή σε περίπτωση που απαιτούνται δομικές αλλαγές διόρθωσης.

Ωστόσο τις περισσότερες φορές κάτι τέτοιο δεν είναι ξεκάθαρο ούτε επιβεβλημένο.

Έτσι μπορούμε να πούμε πως εάν βιώνετε οσφυαλγια που οφείλεται σε φυσιολογική φθορά ή εκφυλισμό, δεν θα πρέπει να σταματήσετε τις δραστηριότητες σας μέχρι να φύγει εντελώς ο πόνος.

Αντιθέτως κινηθείτε, επισκεφτείτε έναν θεραπευτή ώστε να σας καθοδηγήσει σε ένα πλάνο σωστής άσκησης και δώστε στον οργανισμό σας να καταλάβει πως πρέπει να σταματήσει να εκπέμπει συναγερμό, μέσω πόνου, χωρίς να υπάρχει σοβαρός λόγος.

Η σύγχρονη φυσικοθεραπεία θα πρέπει να έχει σαν στόχους τη σταδιακή ενδυνάμωση, την περισσότερη και σωστή κίνηση, την εργονομία και την απευαισθητοποίηση του νευρικού συστήματος.

Μοροχλιάδης Στέφανος

Φυσικοθεραπευτής MT,RT, Formthotics specialist

Πηγή : https://www.health.harvard.edu/pain/babying-your-back-may-delay-healing