Η καλή επικοινωνία θεραπευτή-ασθενούς μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην τελική θεραπευτική έκβαση. Σε έρευνες που έχουν γίνει σε νοσοκομεία παγκοσμίως, το 27% των ασθενών, ενώ πρακτικά είχαν άριστο θεραπευτικό αποτέλεσμα, δεν δήλωσαν απόλυτα ικανοποιημένοι εξαιτίας της μέτριας συμπεριφοράς των θεραπευτών τους.

Τι μπορεί να κάνει ένας θεραπευτής για να διασφαλίσει πως ο ασθενής θα νιώσει άνετα και θα είναι απόλυτα συνεργάσιμος; 

1. Δώστε προσοχή

Ακούστε προσεκτικά και με ενδιαφέρον. Αφιερώστε την πλήρη προσοχή σας, χωρίς διασπάσεις από τηλέφωνα, μηνύματα, κουδούνια ή άλλες επικοινωνίες. Περιμένετε τον ασθενή σας να τελειώσει τις φράσεις του πριν θέσετε το επόμενο ερώτημα σας.

2. Κάντε ανοικτές ερωτήσεις

Ειδικά στην πρώτη συνεδρία αξιολόγησης και λήψης ιστορικού, κάντε ανοικτού τύπου ερωτήσεις ώστε να έχει την ευκαιρία ο ασθενής σας να αναπτύξει τον λόγο του.

Μην κάνετε ερωτήσεις που έχουν μονολεκτική απάντηση τύπου ΝΑΙ/ΟΧΙ.

Έτσι οι θεραπευόμενοι σας θα έχουν την ευκαιρία να σας εξηγήσουν ακριβώς αυτό που τους απασχολεί.

3. Να έχετε απορίες

Δείξτε στους ασθενείς σας πως έχετε ενδιαφέρον για την περίπτωση τους κάνοντας συμπληρωματικές ερωτήσεις ή ερωτήσεις out of the box, όπως πχ γιατί χρησιμοποιεί τις τάδε λέξεις ή εκφράσεις για να περιγράψει το πρόβλημα του.

4. Να κάνετε συχνά συνοψίσεις

Όταν κάνετε συχνά ανακεφαλαιώσεις και συνοψίσεις αφενός δείχνετε στον ασθενή σας τη δέουσα προσοχή, αφετέρου του δίνετε τη δυνατότητα να ακούσει ξανά τι έχει αναφέρει.

Κάποιοι ασθενείς τείνουν να μακρυγορούν και χάνονται σε αχρείαστες λεπτομέρειες, επομένως η ανακεφαλαίωση βοηθά να επαναφέρετε την κουβέντα στα σημαντικά. 

Επίσης κεφαλαιοποιείτε τον λόγο του και τον βοηθάτε να ξεκαθαρίσει στο μυαλό του την κατάσταση στην οποία βρίσκετε αλλά και τις σκέψεις που τελικά κάνει υποσυνείδητα.

5. Αναφέρετε τα αγαπημένα πρόσωπα και την οικογένεια 

Το κοντινό και το οικογενειακό περιβάλλον μπορεί να παίξουν σημαντικότατο ρόλο στην θεραπευτική διαδικασία.

Ο ρόλος αυτός μπορεί να είναι τόσο θετικός όσο και αρνητικός.

Μην ξεχάσετε λοιπόν να κρατήσετε σημειώσεις σχετικά με το πώς το οικείο περιβάλλον μπορεί να βοηθήσει ή και αντίστροφα πως θα βοηθήσετε ώστε η οικογένεια ή οι φιλοι να μην αποτελέσουν τροχοπέδη στη θεραπευτική διαδικασία.

6. Χρησιμοποιείστε το σωστό τόνο φωνής

Ένας ήρεμος και σταθερός τόνος φωνής θα βοηθήσει τους ασθενείς σας να χαλαρώσουν και να νιώσουν ευπρόδεκτοι.

Μην ξεχνάτε πως ο πόνος και η δυσλειτουργία έχουν συνήθως ως αντίκτυπο τα νεύρα και την ανησυχία, επομένως εσείς οφείλετε να είστε εκεί ως μια πηγή ηρεμίας και ασφάλειας.

7. Σκεφτείτε συνολικά την κατάσταση του ασθενούς σας.

Προσπαθήστε να σκεφτείτε ολιστικά και σφαιρικά την κατάσταση των ασθενών σας.

Λειτουργήστε μέσα από την ενσυναίσθηση και δείτε τι μπορεί να επηρεάζει τη συνολική εικόνα του ατόμου.

Για παράδειγμα είναι διαφορετικός ένας ασθενής που απλά έχει οσφυαλγία από έναν ασθενή με οσφυαλγία που έχασε πρόσφατα ένα αγαπημένο του πρόσωπο ή απολύθηκε από την εργασία του.

8. Ζητήστε πληροφορίες για επισκέψεις σε συναδέλφους

Οι περισσότεροι ασθενείς έχουν ακολουθήσει ένα ‘ιατρικό μονοπάτι΄πριν φτάσουν σε εσάς.

Ρωτήστε για αυτό το μονοπάτι, συλλέξτε πληροφορίες και επικοινωνήστε αν χρειαστεί με τους συναδέλφους ώστε να έχετε πλήρη εικόνα, και οι ασθενείς σας να νιώθουν ασφαλείς. 

9. Μην αναφέρετε τις προκαταλήψεις σας

Πολλές φορές οι ασθενείς θέλουν να αναφέρουν στο ιστορικό τους γεγονότα ή σκέψεις σχετικά με το πρόβλημα τους που μπορεί να είναι ευαίσθητα ή να τους κάνουν να νιώθουν ντροπή. 

Αν ο θεραπευτής έχει αναφερθεί προηγουμένως σε δικές του προκαταλήψεις και απόψεις, πιθανόν να φέρει σε δύσκολη θέση τον θεραπευόμενο ή και να μην του δώσει την ευκαιρία να μοιραστεί μια κατά τα άλλα σημαντική λεπτομέρεια. 

10. Επικοινωνήστε με διάφορους τρόπους

Η επικοινωνία σας καλό είναι να μην μένει στο αυστηρά λεκτικό κομμάτι, καθώς πολλοί ασθενείς δυσκολεύονται να κατανοήσουν ιατρικές έννοιες. 

Μιλήστε παραστατικά, αναφερθείτε σε poster ανατομίας με εικόνες ή χρησιμοποιείστε ένα πρόπλασμα ανατομίας για να εξηγήσετε το πρόβλημα ή το θεραπευτικό πλάνο που σκοπεύετε να εφαρμόσετε. 

Δείξτε με κινήσεις, καλέστε τον ασθενή σας να παρομοιάσει το πρόβλημα του με κάτι οικείο του, χρησιμοποιείστε τη φαντασία σας αντί να επιμείνετε στην ‘ξύλινη’ αυστηρή επικοινωνία.

11.Δώστε την ευκαιρία για κοινές αποφάσεις

Είτε το κάνετε με την πραγματική έννοια είτε στα επικοινωνιακά πλαίσια, η αίσθηση πως οι θεραπευτικές αποφάσεις λαμβάνονται από κοινού με τον ασθενή είναι ένας υπέροχος τρόπος σύνδεσης με αυτόν. 

Αυτός ο τρόπος δράσης κάνει τον ασθενή περισσότερο ενεργό αλλά και αποφασιστικό. 

Μην ανακοινώνετε απλά ένα θεραπευτικό πλάνο χωρίς τη συγκατάθεση των ασθενών σας. Ακόμα και μια απλή ερώτηση τύπου ‘Είστε εντάξει με το πλάνο μας;’ μπορεί να κάνει τεράστια διαφορά στην ψυχοσύνθεση των ασθενών σας, καθώς τους βγάζει από την κλασσική παθητική στάση τους.

12. Να είστε ενεργός ακροατής

Όταν κάνετε στοχευμένες ενδιάμεσες ερωτήσεις, ουσιαστικά επιβεβαιώνετε στους ασθενείς σας ότι αφενός παρακολουθείτε τη συζήτηση αφετέρου έχετε ενδιαφέρον για αυτήν. 

Διατηρήστε την οπτική επαφή με τον ασθενή, παρατηρείστε λέξεις και κινήσεις και ρωτήστε για κάποιες λεπτομέρειες.

13. Δείτε ή ακούστε τον εαυτό σας

Η ακρόαση ή θέαση του ίδιου σας του εαυτού σε μαγνητοσκόπηση (απαιτείται η συγκατάθεση του ασθενούς) είναι ο καλύτερος τρόπος για να δείτε τόσο τα δικά σας λάθη όσο και τις αντιδράσεις των θεραπευόμενων σας.

Χρησιμοποιείστε αυτή την μέθοδο όταν μπορείτε.

14. Μιλήστε και εσείς

Ο ρόλος του θεραπευτή και η σχέση του με το θεραπευόμενο πρέπει να είναι διακριτά και ξεκάθαρα. 

Αν αισθάνεστε πως χάνεται ο έλεγχος, διαταράσσεται η σχέση με τον ασθενή σας ή κινδυνεύει να χαθεί ο σεβασμός, θέστε με ηρεμία και ακρίβεια τα όρια σας. 

Τα ξεκάθαρα όρια είναι επίσης ένας λόγος να αισθάνονται οι ασθενείς σας ασφαλείς και ικανοποιημένοι. 

15. Κρατήστε αρχείο και ιστορικό

Αν και αυτονόητο, κάποιες φορές η καταγραφή του ιστορικού καταστρατηγείται χάριν της βιασύνης, και όλη η κουβέντα με τον ασθενή παραμένει σε επίπεδο προφορικής επικοινωνίας και μόνο. 

Μην γελιέστε. Ούτε εσείς έχετε την ικανότητα να θυμάστε τα πάντα αλλά και οι θεραπευόμενοι σας παρατηρούν κάθε κίνηση σας. 

Αν δουν πως δεν καταγράφετε τίποτα θα αισθανθούν ασήμαντοι και θα έχουν την αίσθηση της ανασφάλειας. 

Αν σε κάποια στιγμή μάλιστα χρειαστεί να σας υπενθυμίσουν μια σημαντική ιατρική λεπτομέρεια που ξεχάσατε, θα χάσετε για πάντα την εμπιστοσύνη τους.

16. Μοιραστείτε σημαντικές σημειώσεις με τους ασθενείς σας.

Εξαιρετικά σημαντικό είναι να δώσετε στον ασθενή σας ένα αντίγραφο, έστω και τροποιημένο, των στοιχέιων που έχετε μαζέψει. 

Αυτό δείχνει οργάνωση, ενδιαφέρον και ενδυναμώνει τη θεραπευτική σχέση.

 Αν μπορείτε να μοιραστείτε γραπτώς και τα θεραπευτικά βήματα που σκοπεύετε να ακολουθήσετε, θα δείτε πραγματικά θεαματικά αποτελέσματα αναφορικά με την ενεργή συμμετοχή των ασθενών στην όλη θεραπευτική προσπάθεια. 

Αν ακολουθήσετε αυτά τα 16 σημαντικά βήματα, θα δείτε μια εντυπωσιακή ανταπόκριση και σύνδεση των ασθενών σας με εσάς. 

Μια σύνδεση που θα κάνει το θεραπευτικό ταξίδι πολύ πιο ενδιαφέρον, συναρπαστικό και αποτελεσματικό τόσο για εσάς όσο και για τους ασθενείς σας. 

Ξεκινήστε σήμερα με μικρές αλλαγές στο συμπεριφορικό σας μοντέλο και σύντομα οι ασθενείς σας θα είναι οι καλύτεροι διαφημιστές του θεραπευτικού έργου σας. 

Έτσι και αλλιώς όλοι μας έχουμε βιώσει την ευαλωτότητα της ασθένειας και όλοι μας έχουμε εκθειάσει ιατρικούς λειτουργούς για το ενδιαφέρον και την ευγένεια τους.

Επομένως γίνετε εκείνος ο ξεχωριστός θεραπευτής για τον οποίο θα μιλούν όλοι.