Συμπιεστική περίδεση Λεμφοιδήματος : Όλα τα απαραίτητα υλικά για να ξεκινήσετε

Συμπιεστική περίδεση για το Λεμφοίδημα

Λεμφοίδημα : Με όποιον τρόπο και να το κοιτάξει κανείς, η συμπιεστική περίδεση δεν είναι και ότι πιο ευχάριστο για αυτόν που πρέπει να την υποστεί.

Ένα μέλος περιδεμένο με πολλαπλά στρώματα αφρώδους υλικού, επιδέσμων και tape καταλήγει συχνά με όγκο διπλάσιο του κανονικού και με μια άβολη αίσθηση πίεσης. Ωστόσο είναι απολύτως απαραίτητη στο τέλος κάθε αποιδηματικής θεραπείας. Διασφαλίζει πως θα διατηρηθούν τα αποτελέσματα ως την επόμενη θεραπεία και το λεμφικό σύστημα θα βοηθηθεί όπως πρέπει.

Η συμπιεστική περίδεση είναι το σημαντικότερο εργαλείο στα χέρια του θεραπευτή που θέλει να κινηθεί συντηρητικά και αποτελεσματικά. Ελέγχεται το λεμφοίδημα με έναν σχετικά ήπιο τρόπο και είναι ένα πρόσκαιρο μέσο συμπίεσης καθώς ακολουθεί η εφαρμογή του συμπιεστικού ενδύματος (κάλτσα ή γάντι).

Από ποια υλικά όμως απαρτίζεται η συμπιεστική περίδεση;

Παρακάτω σας παραθέτουμε με σειρά εφαρμογής τα υλικά (με τα αντίστοιχα links στο site μας) για να μαθαίνουν οι νέοι και να θυμούνται οι παλαιότεροι..

Μια σύντομη επισκόπηση του γιατί ΠΡΕΠΕΙ οπωσδήποτε να εφαρμόσετε συμπιεστική περίδεση

Το να είναι κάποιος εκπαιδευμένος στην σωστή εφαρμογή περίδεσης είναι σίγουρα ένα ‘must’. Είτε είστε θεραπευτής και εφαρμόζετε την τεχνική σε ασθενείς σας, είτε ασθενής και θέλετε να μάθετε την αυτοπερίδεση το αποτέλεσμα θα σας δικαιώσει. Θα μπορείτε να έχετε πάντα ένα ανεκτίμητο εργαλείο ελέγχου του λεμφοιδήματος στα χέρια σας! Και να οι σημαντικότεροι λόγοι :

• Άμεσα βελτιώνεται με πρακτικό τρόπο η λειτουργία των αγγείων του φλεβικού και του λεμφικού συστήματος, τόσο κατά τη διάρκεια της κίνησης όσο και κατά την ηρεμία (πχ ύπνος)
• Μειώνεται η διαφυγή περαιτέρω υγρού από τα τριχοειδή εξαιτίας του πιεστικού φαινομένου από την περίδεση
• Αν χρησιμοποίησετε ανομοιόμορφο υπόστρωμα και αφρώδη επιθέματα σε επιλεγμένα σημεία μπορείτε να επιτύχετε χαλάρωση του σκληρού οιδήματος ή πιθανού ινώδούς ιστού σε μακροχρόνια λεμφοιδήματα
• Ενισχύεται η λειτουργία της μυικής αντλίας καθώς ασκείται η ήπια εξωτερική πίεση από τους επιδέσμους μικρής διατασιμότητας
• Η συνολική εικόνα του μέλους βελτιώνεται άμεσα καθώς με τη χρήση επιδέσμων παίρνει ένα πιο φυσιολογικό σχήμα
• Με την σωστή διαβάθμιση της πίεσης τελικά το λεμφικό υγρό οδηγείται εκεί που πρέπει, προς κεντρικά λεμφαγγεία και από εκεί στις φλεβώδεις γωνίες για να επανέλθει στην κυκλοφορία.

Για τη σημασία της διαβαθμισμένης συμπίεσης διαβάστε το άρθρο μας εδώ : Διαθαθμισμένη συμπίεση.

Τα απαραίτητα υλικά για την περίδεση λεμφοιδήματος

Περιποίηση δέρματος

Η ενυδάτωση της ταλαιπωρημένης επιδερμίδας είναι το 1ο βήμα πρωτού εφαρμόσετε οποιοδήποτε υλικό περίδεσης.Η εφαρμογή μιας τέτοιας κρέμας βοηθά το δέρμα να παραμένει υγειές, ενυδατωμένο και απαλό. Επιπλέον αποφεύγετε φαινόμενα κνησμού και ενοχλήσεων. Προσοχή μην υποτιμάται αυτό το βήμα! Το δέρμα στο μέλος με λεμφοίδημα είναι επιρρεπές σε ξηρότητα, πληγές και ερεθισμούς και ως εκ τούτου είναι άκρως απαραίτητη η προστασία του! Δεν είναι λίγες οι φορές που η αμέλεια στην περιποίηση του δέρματος έχει οδηγήσει ακόμα και σε σοβαρές φλεγμονές όπως οιδηματώδη κυτταρίτιδα.

Η Juzo, πρωτοπόρος στην αντιμετώπιση λεμφοιδήματος, παρέχει στην αγορά το πλέον εξειδικευμένο καλλυντικό για την περιποίηση της επιδερμίδας με προβλήματα λεμφικής κυκλοφορίας. Το Juzo Vital Balsam 7 ενυδατώνει και προστατεύει το δέρμα χωρίς να αφήνει λιπαρότητα και δημιουργεί το πρώτο ‘στρώμα’ πάνω στο οποίο μπορεί με ασφάλεια να επικαθίσει το προστατευτικό ζέρσεϋ.

Βαμβακερό Προστατευτικό Ζέρσεϋ

Το πρώτο υλικό που θα έρθει σε επαφή με το δέρμα είναι το προστατευτικό ζέρσεϋ. Πρόκειται για ένα βαμβακερό, απαλό υλικό σε κυλινδρική μορφή που φοριέται σαν γάντι. Προστατεύει το δέρμα από τα επόμενα υλικά ώστε να αποφεύγονται τραυματισμοί και ερεθισμοί από πίεση ή πιθανή μικρομετακίνηση της περίδεσης στις κινήσεις. Επίσης απορροφά τον ιδρώτα και κρατά την αποστείρωση σε τυχόν πληγές ή εκδορές.Το βαμβακερό προστατευτικό ζέρσεϋ θα πρέπει κάθε φορά να αλλάζεται, ώστε να τηρούνται οι κανόνες υγιεινής. Το υλικό αυτό μπορεί και να πλυθεί, αλλά λόγω μικρού κόστους είναι προτιμότερο κάθε φορά να χρησιμοποιούμε ένα νέο κομμάτι.

Υπάρχουν διάφορα είδη προστατευτικού ζέρσεϋ από τα πολύ λεπτά που χρησιμοποιούνται ως συνήθως μέχρι και τα πιο χοντρά ή/και ελαστικά. Παρακάτω θα βρείτε μια λίστα με τα ζέρσεϋ από τις 2 μεγαλύτερες εταιρείες στο χώρο, Lohmann&Rauscher και BSN Jobst.

Ειδικοί Επίδεσμοι δακτύλων

Όπως θα παρατηρήσατε και στην εικόνα πιο πάνω, μετά την εφαρμογή του προστατευτικού ζέρσεϋ, τα δάκτυλα μένουν ακάλυπτα. Σε αυτό το πρόβλημα η λύση είναι οι βαμβακεροί επίδεσμοι δακτύλων. Οι επίδεσμοι δακτύλων είναι έξτρα απαλοί και με την ελαστικότητα τους ασκούν μια ήπια συμπίεση στα δάκτυλα. Υπάρχουν και οι αντίστοιχοι επίδεσμοι σε μορφή haft όπου οι κολλητικές ιδιότητες τα καθιστούν ιδανικά για περιδέσεις μεγάλων δακτύλων ή γεννητικών οργάνων.

Αφρώδες Υπόστρωμα

Ειδικό αφρώδες υλικό είναι το επόμενο βήμα εφαρμογής στη συμπιεστική περίδεση λεμφοιδήματος. Είναι αναπνέον και διαπερατό στην υγρασία ώστε να μην την εγκλωβίζει και να μην ευνοεί εστίες μικροβίων. Το αφρώδες υπόστρωμα παίζει μερικούς σημαντικούς ρόλους στη συμπιεστική περίδεση:

1. Αποτελεί μια σταθερή βάση για την εφαρμογή των επόμενων υλικών, αφού λόγω της υφής του δεν γλιστραέι.
2. Διανείμει με ήπιο τρόπο και ισομερώς τις συμπιεστικές δυνάμεις από τους επιδέσμους μικρής διατασιμότητας. Μάλιστα τα ανομοιόμορφα υποστρώματα (με λωρίδες ή κυβάκια) μπορούν να ασκούν εντοπισμένη συμπίεση σε σημεία όπου το λεμφοίδημα έχει γίνει σκληρό ή ινώδες.
3. Στα σημεία επαφής το αφρώδες υπόστρωμα ασκεί ένα είδος μικρό-μασάζ, ενεργοποιώντας αποτελεσματικότερα τη λειτουργία του λεμφικού συστήματος αλλά και αποτρέποντας τη δημιουργία ινώσεων.
4. Με την ισοκατανομή των πιέσεων τελικά το αφρώδες υπόστρωμα εξασφαλίζει ένα καλύτερο και ομοιόμορφο σχήμα στο άκρο που εφαρμόζεται η συμπιεστική περίδεση.

Υπάρχουν τα απλά υποστρώματα για ηπιότερα λεμφοιδήματα

Υπάρχουν τα πιο ενισχυμένα υποστρώματα για πιο προχωρημένα λεμφοιδήματα που χρησιμοποιούνται είτε μόνα τους είτε σε συνδυασμό με τα παραπάνω

Και φυσικά υπάρχουν τα ανομοιόμορφα υποστρώματα για σκληρά ινώδη λεμφοιδήματα

Επίδεσμοι μικρής διατασιμότητας

Οι επίδεσμοι μικρής διατασιμότητας αποτελούν ουσιαστικά το μέσο άσκησης πίεσης στη συμπιεστική περίδεση. Αποκαλούνται ‘μικρής διατασιμότητας’ για το λόγο ότι έχουν μικρή ελαστικότητα, μικρότερη από το 120% του αρχικού τους μήκους. Βελτιώνουν σημαντικά την φλεβική επιστροφή και διευκολύνουν την κίνηση της λέμφου χάρη στην ήπια πίεση ηρεμίας και την μεγάλη πίεση εργασίας κατά τη μυϊκή σύσπαση. Έτσι τόσο κατά τον ύπνο όσο και κατά την κίνηση διευκολύνεται η μυϊκή αντλία, υποβοηθείται το λεμφικό σύστημα, δημιουργούνται οι απαραίτητες διαφορές πίεσεων με διαβαθμισμένο τρόπο και καθοδηγείται η λέμφος σε κεντρικότερα λεμφαγγεια για περαιτέρω παροχέτευση. Η χαμηλή πίεση ηρεμίας που ασκούν τα καθιστούν κατάλληλα υλικά και για τον ύπνο.  Οι επίδεσμοι αυτοί φυσικά πλένονται και επαναχρησιμοποιούνται. Έτσι θα πρέπει να έχει μεριμνήσει ο θεραπευτής να έχετε 2 σετ επιδέσμων, ώστε όταν πλένετε το ένα να φοράτε το άλλο και εναλλάξ.

Διαβάστε εδώ γιατί προτιμούμε επιδέσμους μικρής διατασιμότητας

Ανάλογα το μέλος που θα περιδεθεί και το μέγεθος του οιδήματος θα χρειαστούν διάφορα μεγέθη επιδέσμων μικρής διατασιμότητας αλλά και αριθμός τεμαχίων ώστε να καλυφτεί σωστά το μέλος. 

 Κολλητική ταινία

Η συμπιστική περίδεση θα πρέπει στο τέλος της να συγκρατηθεί και να σταθεροποιηθεί. Αυτό επιτυγχάνεται με tape συγκράτησης, το γνωστό μας σταθερό tape. Απλά εδώ θα βρούμε διάφορες επιλογές και θα πρέπει να αποφασίσουμε τι θέλουμε από το tape μας.

Υπάρχουν tape όπως το Strappal και το Crammer τα οποία έχουν πολύ ισχυρή κόλλα (για συγκράτηση πολλών υλικών και μεγάλων λεμφοιδημάτων) αλλά φθείρουν τους επιδέσμους όταν αφαιρούνται.

Υπάρχουν και τα Silkafix και Leukosilk τα οποία δεν έχουν τόσο ισχυρή κόλλα αλλά είναι πιο απαλά και δεν καταστρεφουν το επιδεσμικό υλικό πάνω στο οποίο εφαρμόζονται. Είναι καθαρά επιλογή του θεραπευτή τι θα χρησιμοποίησει ανάλογα τι έχει να αντιμετωπίσει θεραπευτικά.

Extra υλικά : Αφρώδη επιθέματα

Τα αφρώδη επιθέματα είναι συνήθη στη συμπιεστική περίδεση ειδικά των άνω και κάτω άκρων.

Εδώ είτε θα κόψουμε ένα κομμάτι αφρώδους υλικού (πχ werkmeister ή mobiderm ή απλό αφρολέξ) είτε θα χρησιμοποιήσουμε τα έτοιμα προκατασκευασμένα ειδικά επιθέματα.

Τα επιθέματα αυτά είναι φτιαγμένα από συμπαγές αφρώδες υλικό στο σχήμα της περιοχής εφαρμογής (πχ στην εικόνα στο σχήμα του αστραγάλου) και χρησιμεύουν στην εντοπισμένη περιοχική συμπίεση. Είναι πιο συνηθισμένα για καρπό ή αστράγαλο και μπορούν να μαλακώσουν σκληρά ή ινώδη σημεία ώστε να διευκολυνθεί η κίνηση της λέμφου και η απομάκρυνση του πρηξίματος.

Και πως να διαλέξω τα σωστά υλικά για τη συμπιεστική περίδεση;

Καταρχάς οφείλουμε να ξεκαθαρίσουμε πως η εφαρμογή της συμπιεστικής περίδεσης θέλει εξειδικευμένους χειρισμούς, σωστή τεχνική, γνώση του λεμφικού συστήματος και των υδροκριτών, γνώση της παθοφυσιολογίας του λεμφοιδήματος και τήρηση της διαβαθμισμένης συμπίεσης ώστε να μη στραγγαλιστούν τα λεμφαγγεία και προκληθεί περισσότερη ζημιά! Επομένως θα πρέπει να γίνεται εφαρμογή είτε από εξειδικευμένο θεραπευτή είτε στα πλάισια αυτοπερίδεσης από εκπαιδευμένο ασθενή και σε επικοινωνία με τον θεραπευτή.

Όσον αφορά την επιλογή υλικών χρειάζεται σίγουρα εκπαίδευση. Όμως και η εμπειρία που αποκτά κάποιος με τα χρόνια βοηθά ώστε να γίνεται η σωστή επιλογή. Η Healthaction, πρωτοπόρος στο λεμφοίδημα, σε συνεργασία με τους καλύτερους θεραπευτές και καθηγητές έχει φτιάξει έτοιμα πακέτα αντιμετώπισης λεμφοιδήματος τα οποία θα βρείτε στον παρακάτω σύνδεσμο

Πακέτα λεμφοιδήματος

Τα πακέτα αυτά θα καλύψουν τις περισσότερες περιπτώσεις, ωστόσο έχετε κατά νού πως σε περίπλοκες περιπτώσεις ίσως χρειαστεί να συνδυάσετε επιπλέον υλικά. Σε αυτή την περίπτωση καλέστε μας και θα σας κατατοπίσουμε ώστε να πραγματοποιήσετε μια επιτυχημένη εφαρμογή.

Στέφανος Μοροχλιάδης

BSc, MT, RT, Formthotics specialist